چکیده:
مقاله حاضر به بررسی پدیده ژئوپلیتیک و ژئوکالچر تشیع با استفاده از نظریات کلاسیک در این حیطه می پردازد و با تبیین مفهوم «ریملند شیعی» و موقعیت تشیع به عنوان عاملی موثر در مناسبات منطقه ای و بین المللی، سعی در پاسخ به این سوال دارد که نقش ایران به عنوان یک بازیگر منطقه ای، در معادلات بین المللی چیست؟ پدیده شیعه و جمعیت های شیعی، از لحاظ جغرافیایی در قلب ریملند واقع شده و با ظهور انقلاب ایران به پدیده ای اثر گذار در معادلات بین المللی تبدیل شد. انقلاب ایران که یک انقلاب مبتنی بر ایدئولوژی شیعی بود، از سویی ایران را تبدیل به ام القرای شیعه نمود و از سوی دیگر، به بیداری جمعیت های شیعی در کشورهای منطقه ریملند انجامید. شیعیان کشورهای منطقه که بیشتر آنان زیر سلطه حاکمان سنی مذهب به سر می برند، در این سال ها با الگوگیری از انقلاب ایران، و با تاکید بر موقعیت های اعتراضی به وضع موجود- که مبتنی بر تبعیض های سازمان یافته و دولت خواسته ضد آنان است- سعی در تغییر وضع موجود داشته اند. این مقاله به بررسی نقش شیعیان منطقه به عنوان فضای «پیرامونی» ایران، و واکاوی موقعیت سیاسی- اجتماعی و ژئوپلیتیک آنان در ارتباط با ایران به عنوان «مرکز» تشیع می پردازد تا از این رهگذر، به تبیین ژئوپلیتیک پدیده شیعه به عنوان بازیگری فعال در معادلات منطقه ای و بین المللی، و همچنین ژئوپلیتیک نوین تشیع نائل آید
This article talks about the geopolitical and geocultural phenomenon of Shia’ by using pertinent classical theories، and through the explanation of the Rimland’s concept of Shia’ and the latter’s status as an effective factor in regional and international relations، It tries to provide an answer to the question: What role does Iran play in international equations? In fact، Shia’ and Shia’ zones are، geographically speaking، situated in the heart of Rimland and turned into an influential phenomenon in international equations subsequent to the Islamic Revolution in Iran. This Revolution which was based primarily on Shia’ ideology، transformed the country into Shia’ metropolis and at the same time caused the awakening of Shia’ population in Rimland region. The Shia’ communication of the region، mostly ruled by Sunni regions، have adopted the Iranian revolution model and endeavored to bring about changes in the state-imposed oppressions against them. We have explored here the role of regional Shia’ communities as the peripheral zone in relation to Iran، as well as their socio-political or geopolitical status next to Iran as the center of Shia’، with the purpose of offering a geopolitical explanation of this phenomenon as an active player in both regional and international equations.
خلاصه ماشینی:
123) مینامد، بازگشتی است به نظریه ریملند اسپایکمن و در قلب این منطقه، جمهوری اسلامی ایران بهعنوان یک دولت- ملت شیعی با حکومتی مبتنی بر ایدئولوژی اسلامی- شیعی قرار دارد و در اطراف آن و در حواشی منابع عظیم انرژی دنیا در کشورهای حوزه خلیج فارس، شاهد دایاسپورای شیعی بسیار جالبی هستیم که از نظر باورهای اعتقادی و در عرصه سبک زندگی و بروز سیاسی نیز با سایر مردمان منطقه که اکثریت آن را اعراب تشکیل میدهند، متفاوت بوده و این جمعیت (از لحاظ اعتقادی تقریبا یکپارچه)، از نظر پراکندگی در مرزهای ملی دولتهای مختلف قرار گرفتهاند.
شیعیان حوزه مرکز ترکیب جمعیتی و مؤلفههای اصلی هویت شیعی در کشورهای مرکزی که در تئوری ما بیشتر قریببهاتفاق آنان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هستند، بدین شرح است: عربستان سعودی: جمعیت شیعه در این کشور، بین 10 تا 15 درصد است (Middle East Report, 2005, p.