چکیده:
بحرانهای سیاسی همیشه برآمده از عوامل انسانی نیستند و ممکن است در اثر عوامل طبیعی چون زلزله، سیل، آتشفشان، خشکسالی و ... بروز کنند. فرض اصلی این است نمودن نظام سیاسی ایران را با چندین بحران سیاسی دارد که مهمترین آنها بحران اقتدار و مشروعیت است. از منظر جامعه شناسی سیاسی آسیب پذیری دو عامل «نقش» و «نهاد» که به ترتیب به «کارگزارن سیاسی » و «نهادها» اشاره دارند، نظام را درگیر بحران اقتدار می سازد. ماهیت تمرکز گرای نظام سیاسی ایران و به تبع آن تمرکز همه نهادهای سیاسی در تهران به عنوان یکی از زلزله خیزترین شهرهای ایران، امکان این آسیب پذیری را بیشتر ساخته است. با وقوع زلزله ای مخرب در تهران علاوه بر اینکه نخبگان تصمیم گیرنده نظام(که طیف کوچکی راتشکیل می دهند) و نهادهای سیاسی(که اغلب در مجاورت گسلهای زلزله قرار گرفته اند)آسیب پذیر می شوند، محیط پیرامونی داخلی وخارجی نظام سیاسی نیز مهیای حرکتهای بحران خیز می شود. فائق آمدن بر این بحران مستلزم انجام اقدامات مدیریتی کوتاه مدت و بلند مدت است که به طور همزمان باید اتخاذ شوند.
خلاصه ماشینی:
زلزله احتمالی تهـران بـه طـور بـالقوه توانایی مواجه نمودن نظام سیاسی ایران را با چنـدین بحـران سیاسـی دارد که مهم ترین آنها بحران اقتدار و مشروعیت اسـت .
ازجنبـه نظـری تحقیقات انجام گرفته دراین زمینه که طبعاباهدف شناخت آسیب پذیری هـاوارائـه راهکارهای مدیریتی انجـام گرفتـه ،کمتـرمعطـوف بـه شـناخت ابعـاداجتمـاعی و مدیریت بحران های آن بوده وحتی برخی ازحوزه های مهم مثل آسیب پـذیریهـای نظم سیاسی به عنوان محورمدیریتی سایرحوزه هابه فراموشی سپرده شده است .
٢. بحران اقتدارومشروعیت سیاسی باتوجه به دونکته اصلی ،می توان استدلال کرددرصورت وقوع زلزلـه مخـرب در تهران ،نظام سیاسی آسیب پذیرمی شود:نخست ،ماهیت تمرکزگرای نظـام سیاسـی و دوم وضعیت زلزله خیزی تهران وپراکندگی نهادهای سیاسی نسـبت بـه گسـله هـای زلزله .
تهدیدهای مرزی ودخالت قدرت های بزرگ :غیـرازآسـیب پـذیریهـای ناشی ازنظام اجتماعی ،بحران اقتدارومشروعیت نظام سیاسی ایران به هنگام وقـوع زلزله احتمالی تهران ممکن است دراثرفعال شدن پتانسیل های بحـران زایـی محـیط خارجی رخ دهد.
مسئله مهم دربـاره نقش سازمان ملل درزلزله احتمالی تهران این است کـه درصـورت تضـعیف نظـام سیاسی موجود،این سازمان ممکن است مجوزدخالت قدرتهـای بـزرگ بـه ویـژه امریکارادرامورداخلی ایران به ویژه درامرفراینـددولـت سـازی صـادرکنـدوبـا دخالت های وسیع ونامحدودخود،ایرانی جدیدپی ریزی کند.
تعیـین جانشـین بـرای ایـن نخبگـان همـواره پتانسـیل هـای بحران زایی رادردرون خودنهفته داشته وطبعادرشرایط پـس ازوقـوع زلزلـه کـه فضای هرج ومرج گونه سیاسی بـرجامعـه حـاکم اسـت وفرصـت محـدودی بـرای تصمیم گیری وجوددارد،تعیین جانشین به ویژه برای مقامات بالای نظام ،زمینه هـای تولیدبحران رافراهم می کند؛بنابراین آمادگی لازم بـرای مقابلـه بـاایـن بحـران در قالب یک برنامه ازپیش تعیین شده مفیدوسازنده خواهدبود.