چکیده:
آبادانی و پیشرفت، یکی از آرمانهای والای جوامع بشری است. ارائه الگوی مطلوب برای تحقق ایده فوق از ضرورت های اجتنای ناپذیری است که در تمامی مکتب های بشری و الهی بالاخص دین مقدس اسلام به آن پرداخته شده است. پرداختن به این موضوع، از نگاه دین، بالاخص قرآن کریم و حدیث معصومین (ع) وظیفه اندیشمندان مشفقی است که از منظر دین به پدیده های سیاسی و اجتماعی می پردازند، لذا این مقاله در پی آن است که با ارائه تعریف الگوی مصرف، مبانی نظری اصلاح الگوی مصرف را به عنوان پیش درآمد ارائه الگوی آرمانی مصرف صحیح، به رشته تحریر در آورد و با بررسی آیات قرآن کریم و احادیث معصومین (ع)، مهمترین علل و عوامل بازدارنده این اقدام سترگ را تحلیل و در پایان آثار پر برکت و اثربخش اصلاح الگوی مصرف را به خواننده عرضه کند.
خلاصه ماشینی:
"(طبرسی،1360:ج 13،102) لذا سپاسگزای در برابر نعمتهای الهی دلالت بر این مهم دارد که انسان حق ندارد آن گونه که میل دارد به مصرف در حوزههای مختلف سیاسی،اقتصادی و اجتماعی بپردازد،لذا اگر قرار است به اصلاح الگوی مصرف پرداخته شود نخست باید زمینه ارتباط مطلوب آدمی با خداوند سبحان به وجود آید تا چگونگی دخل و تصرف در امور برای وی موضوعیت پیدا کند.
اگر منظور از حد را حدود شرعی،عقلی و عرفی بگیریم،اسراف معنای وسیعی پیدا میکند،پس با سه ملاک، حد معتبر در اسراف-که رعایت آن میانهروی است و تجاوز از آن موجب میشود تا انسان در شمار مسرفین قرار گیرد-تعیین میشود،که این ملاکها عبارتند از: الف)گناهان و محرمات شرعی:از آنجا که حرامها و معصیتها خود،حدود الهیاند، ارتکاب آنها اگر بدون صرف مال باشد،اسراف به معنای گناهو تجاوز از دستورهای دینی است؛ و در صورتی که همراه با مخارج مالی باشد،این عمل گذشته از اینکه خود معصیت است،خرج مال در راه آن نیز به عنوان تبذیر و اسراف اقتصادی،گناه دیگری خواهد بود؛لذا بعضی لغت شناسان و مفسران آن را به خوردن مال حرام(طریحی،1375:ج 5،69)و برخی به تجاوز از حلال به حرام(طبرسی،1360:ج 9،88)همچنین مرحوم نراقی(ره)از علامه حلی(ره)نقل میکند که علمای اسلام اجماع و انفاق دارند که مصرف مال در راه گناه اسراف و حرام است."