Abstract:
همواره در طول تاریخ قصّههای قرآنی مورد توجّه خاصّ نویسندگان قرار گرفته است. شاید مهمترین دلیل توجّه به قصّههایی که صبغه اسلامی دارند، ایمان و اعتقاد قلبی نویسندگان و نیز مخاطبین آنها باشد و از طرفی انتشار اینگونه کتب بخوبی زمینه انتقال اندیشههای دینی را فراهم میاورد و علاوه بر اینکه مخاطب را بخوبی جذب میکند، اهداف تربیتی نویسنده را نیز تامین مینماید.با بررسی متون نظم و نثر در می یابیم که شعرا و نویسندگان فارسی زبان با استفاده از تلمیحات قرآنی به زنده نگهداشتن تاریخ انبیا در قالب شعر و نثر پرداخته اند طوری که کمتر شاعر و نویسنده ای را میتوان یافت که از دید خود به این مضامین ننگریسته باشد حتّی شاعران درباری و مدحی نیز از این تلمیحات بهره برده اند. در این مقاله قصّه حضرت نوح(ع) به عنوان نمونه در نظر گرفته شد و با استخراج تلمیحات نوح در متون نظم و نثر، سیر بکارگیری تلمیحات قرآنی و تلمیح نوح بطور اخص در دوره های مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.
Always during the past time stories and allusions of the Quran get writers attentions. Maybe the most important reason that gets the writers attention to stories that are about Islam is their fate and belief. Also their audience is an important reason too. Releasing these kinds of books greatly helps spreading religious idea.Also interest audience and writers get to their educational purpose.Reading poetry and prose books show us that Persian poets and writers used allusions of the Quran to hold on history of prophets. Almost all of the Persian poets and writers used these stories and allusions even poets who tell poem for the king and royal families used these allusions. In this article we use Noah's story for case study. Noah’s allusions in poetry and prose books during the history have been studied in this article.
Machine summary:
در این مقاله قصه حضرت نـوح (ع ) بـه عنـوان نمونـه در نظـر گرفتـه شـد و بـا استخراج تلمیحات نوح در متون نظم و نثر، سیر بکارگیری تلمیحات قرآنی و تلمیح نـوح بطـور اخـص در دوره های مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت .
کلمات کلیدی: نوح ، طوفان ، تلمیح ، شعرفارسی مقدمه پیشینه تحقیق : تاکنون در آثار مرتبط با این موضـوع ، پـژوهش و تحقیقـات فراوانـی صـورت گرفتـه است اما برخی نویسندگان فقط به بررسی قصه انبیا در یک اثر خاص پرداخته اند از جمله : تقـی پـور نامداریان در کتابی تحت عنـوان « داسـتان پیـامبران در کلیـات شـمس » بـه شـرح و تفسـیر عرفـانی قصـه های انبیــا در غزلهــای مولــوی میپــردازد.
تعریف مسئله :در مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به پرسشهای زیر هستیم : ۱- در هر دوره شاعران و نویسندگان تا چه حد از تلمیحـات قرآنـی بـه ویـژه تلمـیح بـه قصـه حضـرت نوح (ع ) استفاده کرده اندɦ ۲- آیا تلمیحات قرآنی به جز اشعار مذهبی و عرفانی دراشعار مدحی و درباری نیز تآثیر داشته است ?
همانطور که در جدولها مشاهده میشود در قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم تلمیح به عمر نوح بیشتر از سایر موارد است و در این دوره دیوان عنصری بیشترین تلمیحـات بـه قصـه حضـرت نـوح (ع ) را بـه خود اختصاص میدهد (جدول ۱ ) در میانه قرن پنجم تا اوایـل قـرن هفـتم تلمـیح بـه نـوح نبـی (۳۷ مورد) و طوفان نوح و ماجرای پس از آن (۴۸ مـورد ) بیشـتر از مـوارد دیگـر اسـت و دیـوان خاقـانی از جهت پرداختن به تلمیحات نوح سرآمد دیگر آثار این دوره است .