Abstract:
"خطاب" از صنایع بلاغی پرکاربرد در غزلیات سنایی است. ما در این مقاله از دو بعد به بررسی آن پرداختهایم: بعد ساختاری و بعد محتوایی. ارائه آماری دقیق از بسامد تکرار این صناعت، بررسی ساختمان دستوری خطابها و شیوه قرار گرفتن آنها در محور افقی (بیت) و محور عمودی (غزل) به بعد ساختاری مربوط است. تحلیل انواع خطابها بر مبنای اغراض (مقاصد) مورد نظر شاعر، کارکردهای بلاغی و زیباییشناسی خطاب، همچنین رابطه آن با عناصر بلاغی "التفات"، "تکرار" و تصویرسازی و مخاطبشناسی سنایی، بررسی این صناعت در زمینه محتوایی است. در مقدمه به دو مورد از تحقیقاتی که پیش از این به بررسی خطاب در غزلیات -خواجه عماد کرمانی و سعدی- پرداختهاند، اشاره کرده و تفاوتهای کار خود را با آنها بیان نمودهایم. شیوه بررسی ما در این مقاله توصیفی- تحلیلی است؛ به این صورت که نخست، خطابهای بکار رفته در غزلها و نوع آنها را مشخص کرده و سپس به بررسی جایگاه و نقش آنها از نظر ساختاری و معنایی پرداختهایم. هدف پژوهش حاضر، تحلیل کاربرد این صناعت برای درک و دریافت نظام شعر و اندیشه سنایی در ژانر غنایی است.
Machine summary:
ارائه آماری دقیق از بسامد تکرار این صناعت ، بررسی ساختمان دستوری خطابها و شیؤە قرار گرفتن آنها در محور افقی (بیت ) و محور عمودی (غزل ) به بعد ساختاری مربوط است .
تحلیل انواع خطابها بر مبنای اغراض (مقاصد) مورد نظر شاعر، کارکردهای بلاغی و زیباییشناسی خطاب ، همچنین رابطه آن با عناصر بلاغی "التفات " "تکرار"و تصویرسازی و مخاطب شناسی سنایی، بررسی این صناعت در زمینۀ محتوایی است .
در مقدمه به دو مورد از تحقیقاتی که پیش از این به بررسی خطاب در غزلیات -خواجه عماد کرمانی و سعدی - پرداخته اند، اشاره کرده و تفاوتهای کار خود را با آنها بیان نموده ایم .
شیؤە بررسی ما در این مقاله توصیفی- تحلیلی است ؛ به این صورت که نخست ، خطابهای بکار رفته در غزلها و نوع آنها را مشخص کرده و سپس به بررسی جایگاه و نقش آنها از نظر ساختاری و معنایی پرداخته ایم .
وجه امری خطابها را میتوان به دو نوع تقسیم کرد: ʾ- مؤلف اصول علم بلاغ: نیز به ذکر ۳۲ مورد از این اغراض فرعی خطاب پرداخته است (ر.