Abstract:
تعارف در فرهنگ ایرانیان بهعنوان یک ادب اجتماعی و رفتار پسندیده جایگاه خاصی دارد و نشانهی احترام است؛ اما گاه از حالت طبیعی خارج و رفتاری مذموم به شمار می رود. میان تمام فرهنگها، الگوهای ثابت و مشترکی درزمینهی آداب معاشرت وجود دارد، اما در عین حال، چگونگی این الگوها در هر فرهنگی تابع نظام ارزشها و باورها یا «نظام معنایی و نمادین» خاص آن است..قرآن و روایات ،اساس فرهنگ جامعه اسلامی وتعیین کننده ممدوح یا مذموم بودن رفتار است. آنچه درباره تعارف در سیره معصومین (ع) آمده، با آنچه در جامعه متداول است، تفاوت دارد. هدف این پژوهش بابررسی برخی رفتارهای تعارف کونه ی معصومین (ع) به روش توصیفی-تحلیلی تبیین رفتارهای تعارفی در جامعه می باشد. در نتیجه این پژوهش میتوان گفت تعارف از جمله رفتارهای مودبانهای است که در سیره معصومین (ع) باهدف احترام و جلب رضایت خداوند، وجود داشته است؛ اما شرط پذیرش و تایید رفتارهای تعارفی در جامعه اسلامی،عدم خلط گناهانی همچون دروغ و نفاق می باشد.
Machine summary:
بررسی حدود رفتارهای تعارفی از دیدگاه معصومین (علیهمالسلام) محمدجواد توکلی خانیکی 1 ، ثریا وحدانی2 1 عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قم واحد مشهد 2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن واحد مشهد چکیده تعارف در فرهنگ ایرانیان بهعنوان یک ادب اجتماعی و رفتار پسندیده جایگاه خاصی دارد و نشانهی احترام است؛ اما گاه از حالت طبیعی خارج و رفتاری مذموم به شمار میرود.
برای واژه تعارف معانی مختلفی آورده شده؛ اما آنچه در این مقاله مدنظر است؛ رفتارهای تکلف آمیزی است که امروزه یکی از مؤلفه های پررنگ در فرهنگ ایران به شمار میآید و هرکس باهدفی خاص، سعی در جلبتوجه و احترام دیگران دارد.
اغلب رفتارهای متکلفانه در کلام مشاهده میشود و در مواردی بهشدت مبالغهآمیز بوده و اگر بخواهد به مرحله عمل برسد، قابلیت انجام ندارد و این در حالی است که همگان تقریباً به توخالی بودن بسیاری از تعارفها آگاهاند و مخاطب میداند که این تعارف از صمیم قلب نبوده و کسی که تعارف میکند صورت ظاهری رفتار خود را حفظ میکند و گاه خودش را در یک چهارچوب و سنت ناخواسته میبیند حال این سؤال پیش میآید که آیا تعارف باهدف احترام و یا هر هدفی با خلط برخی گناهان مانند دروغ و...
تعارف در معنای احترام و عزت بخشیدن به دیگران، در زندگی ائمه معصومین (علیهمالسلام) بر مبنای اصول اعتقادی و دقیقاً در جهت خشنودی خداوند و انجام وظایف انسانی است و در آن هیچگونه خطای رفتاری وجود ندارد، امّا متأسفانه این فرهنگ در جامعه اسلامی با وجود گستردگی که دارد، گاه صادقانه نیست و نفاق و دورویی در آن مشاهده میشود.