Abstract:
عدم کارآمدی برنامه های درسی علوم انسانی برای دانشجویان، مهمترین توجیه بازنگری آنهاست زیرا رشته های فعلی برای آینده ای که دانشجویان به آن ورود پیدا می کنند، از کارآمدی چندانی برخوردار نیست. در پژوهش حاضر ، دلالت های مبتنی بر یافته های مقالات علمی، با هم ترکیب شدند. روش پژوهش حاضر، شناسایی دلالت های حکمت بازنگری برنامه های درسی علوم انسانی مبتنی برآینده پژوهی است. پژوهش حاضر بر اساس روش فراترکیب (سندلوساکی و باروساو ،2007) تعیین شده و محیط پژوهش را کلیه مقالات منتشر شده طی سالهای 1371 تا 1400 تشکیل داده اند.شیوه نمونه گیری هدفمند و به شیوه اشباع نظری داده ها بوده است. لذا از بین 53 مقالات انتخاب شده اولیه 31 مقاله براساس داشتن شرایط ورود به پژوهش انتخاب شدند. تحلیل داده ها به شیوه کُد گذاری باز، محوری و انتخابی، تحلیل داده ها صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد،فرسودگی رشته ها، بی خاصیتی رشته ها، نظام مند نبودن رشته ها، بی تدبیر بودن رشته ها، ضعف ساختاری رشته ها، محدود بودن رشته ها، عملی نبودن رشته ها، پویا نبودن رشته ها، ایدئولوژی ضعیف رشته ها، میان رشته ای نبودن رشته ها،آسیب های جدی علوم انسانی موجود است و در نتیجه دلالت های بازنگری علوم انسانی بر این اساس باید تدوین و ارائه گردد.
بازنگری علوم انسانی با نگاه اینده پژوهی به دلیل اماده سازی دانشجویان برای رویارویی با مسايل و مشکلات و چالش های اینده امری ضروری و لازم است. نگاه اینده پژوهی در واقع حرکت به سوی اینده، متناسب با مقتضیات و شرایط ان است. اینده پژوهی مشتمل بر مجموعه دانش وتلاشهایی است که بااستفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و عوامل تغییر و یا ثبات، به تجسم اینده های بالقوه و برنامه ریزی برای انها می پردازد. اینده پژوهی ، پیش بینی اساس و پیش نیاز هر نوع برنامه ریزی های اموزشی است. در شرایط فعلی پیش بینی افق های دور به سختی صورت می پذیرد. گاهی حوادثی غیر منتظره پایه و اساس برنامه ها از جمله برنامه ریزی های اموزشی را به صورت چشمگیری به هم می ریزد(عراقیه و باقرنژاد،1397).طراحی برنامه های درسی علوم انسانی در بهبود وضعیت اجتماع اینده و معنابخشی به سبک زندگی افراد نقش اساسی دارد و باید از این بابت در دانشگاهها به انها توجهی خاص شود که در چنین حالتی می توان شاهد نقش دانشگاهها در بهبود جامعه بود. بنابه مطالعات کاظمی نجف ابادی(1392)اینده پژوهی در برنامه ریزی درسی، راهبردی موثر برای توجه جدی به چالش های کنونی و ارايه رهیافت های مقطعی و تفکر در خصوص چالش های اینده و نحوه مواجهه و قدرت یابی در ان عرصه هاست.