ملخص الجهاز:
"(روملو، همان: ۵۰۸) این سپاه نیروهای بهادرخان را درهم شکست و او بهسوی هندوستان گریخت (همان: ۵۰۸) اما شاه محمد کلاتی حاضر به تسلیم شهر به نیروهای صفوی نشد (ترکمان همان: ۹۲/۱)، سپاهیان ایرانی قندهار را محاصره و سرزمینهای اطراف آن را اشغال کردند: «جنود ظفر قرین، قندهار را چون نگین در میان گرفتند قرب سه ماه غازیان عالی جاه با آن طائفۀ گمراه مجادله میکردند.
ق) شاه عباس بعد از تثبیت حکومت خویش، بهویژه پس از فتح خراسان، سفیری بهنام میرزا علی بیک را به همراه نامهای به دربار اکبر فرستاد و فتح بزرگ و مهم خود را اعلام داشت و در نامۀ خود زیرکانه اما با صراحت اعلام داشت که همۀ سرزمینهای از دست رفته به جز قندهار باز پس گرفته شده است و امیدوار است که پادشاه اکبر- که شاه عباس او را پدر خطاب میکرد- در فکر استرداد آن به دولت ایران باشد(ریاضالاسلام، همان، ۱۰۷) اکبر به این درخواست واکنشی نشان نداد و شاه عباس نیز به خاطر: «فراخی حوصله و پاس طریقۀ پدر فرزندی از جای نرفته رابطۀ صداقت و اتحاد را از دست نداد.
ق/ ۱۶۵۱م، بدون حصول نتیجهای «خائب وخاصر کوچ نمودند و به جانب هند مراجعت کردند» (دهگان، ۱۳۴۰: ۱۲۳) استحکام اعجابانگیز قلعههای قندهار و مقاومت سلحشوران ایرانی و شکست پیاپی مغولان هند موجب شده بود که دارا شکوه برای گشودن حصارهای سخت قندهار دست به دامن جادوگران و دانایان علوم غریبه شود (دارا شکوه، بیتا: ۱۳-۱۴) وسعت عملیات، تعداد سپاهیان، تعداد تلفات، میزان تدارکات، تسلسل محاصرهها و درگیریها، هزینۀ سنگین و سرسامآور جنگ، حضور فرماندهان و سرداران نامی، تاکتیکهای نظامی و بسیاری از عوامل دیگر، سبب شده است که جنگهای قندهار در زمان شاه عباس دوم نسبت به دورههای قبلی متمایز گردد."