خلاصة:
شناخت نواحی در معرض مخاطرات طبیعی همچون زلزله یکی از گامهای اولیه در مدیریت مخاطرات و برنامهریزی توسعهای و عمرانی است. مقوله زلزله یکی از مخاطرات طبیعی است که وقوع آن میتواند تلفات، خسارت و آسیبهای بسیاری را ایجاد کند. مخاطرات طبیعی مانند سیل، زلزله و غیره در طول حیات کره زمین همواره وجود داشته است. در دهههای اخیر علیرغم پیشرفتهای علمی و تکنولوژی گسترده در پیشبینی حوادث، ساختمانسازی و مدیریت بحران، بلایای طبیعی همچنان هزینههای سنگینی را به جوامع انسانی تحمیل نموده است. هدف از این پژوهش شناسایی روستاهای در معرض وقوع زلزله میباشد، که نیاز به پهنهبندی فضایی مناطق زلزلهخیز است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی میباشد. در بحث توصیفی با استفاده از مطالعات کتابخانهای و اسنادی دادههای مورد نیاز گردآوری شده است و در بحث تحلیلی با استفاده از لایههای رقومی مورد نیاز و مدل ویکور پهنهبندی فضایی مناطق آسیبپذیر روستایی در برابر زلزله در شهرستان تالش صورت گرفته است. معیارهای استقاده در این پژوهش لایههای گسل، زمینشناسی، عمق و شدت زلزلههای رخ داده در شهرستان تالش میباشد. برای وزندهی معیارها از مدل تحلیلی AHP استفاده شده است. پس از اجرای عملیات پهنهبندی فضایی در مدل ویکور، مشخص گردید که از 315 روستای شهرستان تالش 155روستا یعنی 49 درصد از سکونتگاهای روستایی شهرستان در منطقه خطر بالای زلزله استقرار یافتهاند. با مشخص شدن روستاهای در معرض، گام بعدی شناسایی مساکن مستعد (کم دوام) در این روستاها میباشد تا از طریق ظرفیتسازی که از طریق برنامهریزی کالبدی توسط متولیان امر بهسازی و نوسازی مساکن، در جهت افزایش مقاومت مساکن کم دوام در مقابل زلزله اقدام گردد.
ملخص الجهاز:
پهنه بندي فضايي سکونتگاه هاي روستايي در معرض مخاطرات محيطي با استفاده از تکنيک تصميم گيري چند معياره ويکور (مطالعه موردي: شهرستان تالش ) سيدعلي علوي: استاديار جغرافيا و برنامه ريزي شهري، دانشگاه تربيت مدرس ، تهران ، ايران ياسر رمضان نژاد١: دانشجوي دکتري جغرافيا و برنامه ريزي روستايي، دانشگاه تربيت مدرس ، تهران ، ايران احدالله فتاحي: دانشجوي دکتري جغرافيا و برنامه ريزي روستايي، دانشگاه تربيت مدرس ، تهران ، ايران ابراهيم خليفه : دانشجوي دکتري جغرافيا و برنامه ريزي روستايي، دانشگاه تربيت مدرس ، تهران ، ايران چکيده شناخت نواحي در معرض مخاطرات طبيعي همچون زلزله يکي از گام هاي اوليه در مديريت مخاطرات و برنامه ريزي توسعه اي و عمراني است .
در بحث توصيفي با استفاده از مطالعات کتابخانه اي و اسنادي داده هاي مورد نياز گردآوري شده است و در بحث تحليلي با استفاده از لايه هاي رقومي مورد نياز و مدل ويکور پهنه بندي فضايي مناطق آسيب پذير روستايي در برابر زلزله در شهرستان تالش صورت گرفته است .
در اين ميان مساکن روستايي با توجه به نوع مصالح و سازه هاي ساختاري از آسيب پذيرترين مناطق کشور ميباشند، لذا اهميت برنامه ريزي مناسب براي کاهش آسيب پذيري در بروز مخاطرات طبيعي امري ضروري است (محمدخاني،١:١٣٨٩).
و در اين ميان مساکن روستايي با توجه به نوع مصالح و سازه هاي ساختاري از آسيب پذيرترين مناطق کشور مي باشند، لذا اهميت برنامه ريزي مناسب جهت کاهش آسيب پذيري در بروز مخاطرات طبيعي امري ضروري است .