خلاصة:
دما و بارش از مهمترین عناصر اقلیمی هستند که در طول زمان بر اثر ناهنجاریهای اقلیمی و همچنین رفتارهای جوی دچار نوساناتی میشود. هر ساله به واسطه نامنظم بودن این نوسانات، کشاورزان، صنعتگران و سایر نهادهای وابسته، خسارات زیادی را متحمل میشوند. از این رو بررسی و شناخت این نوسانها کمک زیادی به برنامهریزیهای کلان به خصوص مدیریت آب میکند. هدف از این مقاله بررسی روند و نوسانهای اقلیمی دما و بارش در استان خوزستان میباشد. بدین منظور روند تغییرات دما و بارش در استان خوزستان در 14 ایستگاه سینوپتیک با استفاده از روش ناپارامتری من-کندال مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله از کندال به روش کریجینگ در محیط Surferپهنهبندی شد. برای تجزیه و تحلیل و محاسبات از نرم افزار Matlab و برای ترسیم نمودارها از نرم افزار Excel استفاده شد. بررسی و تحلیل حاصل از کندال نشان داد که بارش در زمستان، بهار و پاییز در اکثر ایستگاهها هیچ گونه روندی نداشته است و تنها در چند ایستگاه از جمله ماهشهر و امیدیه، تغییرات افزایشی در بارش وجود داشته است. در فصل تابستان اکثر ایستگاهها روند کاهشی شدیدی داشته اند. میزان تغییرات بارش سالانه در اکثر ایستگاهها فاقد روند بوده است. تنها ایستگاههای بهبهان و امیدیه 0/18 و 0/45 تغییر افزایشی داشته اند. دما در رامهرمز در تمام فصول روند افزایشی داشته است و همچنین بیشترین تغییرات تنوعی دما همانند بارش مربوط به فصل تابستان میباشد. دما در شمالشرق، جنوب و جنوبشرقی فاقد روند بوده ولی در نیمه غربی استان روند افزایشی داشته است. نتایج حاصل از بررسی گرافیکی کندال نشان داد که 80 درصد از تغییرات دما از نوع تغییرات افزایشی و 53/3 درصد تغییرات بارش، تغییرات کاهشی بوده است.
ملخص الجهاز:
بدین منظور روند تغییرات دما و بارش در استان خوزستان در ١٤ ایستگاه سینوپتیک با استفاده از روش ناپارامتری من -کندال مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت .
بررسی و تحلیل حاصل از کندال نشان داد که بارش در زمستان ، بهار و پاییز در اکثر ایستگاه ها هیچ گونه روندی نداشته است و تنها در چند ایستگاه از جمله ماهشهر و امیدیه ، تغییرات افزایشی در بارش وجود داشته است .
در زمینه روند تغییرات زمانی در ایران نیز مطالعات گسترده ای صورت گرفته است ، که میتوان به مطالعات محمدی و تقوی (١٣٨٤: ١٧٢-١٥١)، فرج زاده و همکاران (١٣٨٩)، فیضی و همکاران (١٣٨٩) در بررسی روند بارش و دما در مناطق مختلف کشور اشاره نمود، در مطالعات دیگر عزیزی و روشنی (١٣٨٧: ٢٨-١٣)، مسعودیان (١٣٨٣: ١٠٦-٨٩) و طالبی و همکاران (١٣٩٠) به مطالعه تغییر اقلیم به روش من -کندال در زمینه دما پرداخته اند.
در همین راستا به شرح برخی مطالعات صورت گرفته پرداخته ایم : عسگری و رحیم زاده (١٣٨٥) تغییرپذیری بارش دهه های اخیر ایران را با استفاده از ٣٤ ایستگاه که دارای ٣٠ سال داده پیوسته در دوره آمار ١٩٥١ تا ١٩٩١ بودند مورد بررسی قرار دادند به این نتایج دست یافتند که علیرغم تصور عمومی، کشور شاهد هر دو روند کاهشی و افزایشی در جمع بارش سالیانه ایستگاه های سینوپتیک بوده است .
در فصل زمستان بارش در اکثر ایستگاه ها فاقد روند بوده ، یا به عبارتی هیچ گونه روندی مشاهده نمیشود به جز در اهواز و امیدیه که به ترتیب ٠/٢٠ و ٠/٥٩ تغییر افزایشی / داشته است .