خلاصة:
این مقاله به بررسی و تجزیه و تحلیل الگوی ازدواج در بین ترکمن های ایران می پردازد. این پژوهش با تاکید بر روش های کیفی، اقامت در محل، مشاهده، مصاحبه های باز و نیز بر پایه ی اسناد و مدارک موجود از جامعه ی ترکمن انجام شده است. در این مقاله ابتدا به معرفی اجمالی جامعه ی ترکمن می پردازیم و سپس به برخی از ویژگی-های کلیدی این جامعه اشاره می کنیم، ویژگی هایی که فرهنگ ترکمنی بر پایه ی آن شکل گرفته و به صورت بافتی یک پارچه و متشکل از عناصر گوناگون است. از جمله ویژگی های کلیدی جامعه ی ترکمن مورد بحث در این پژوهش، موارد زیر قابل تاکید است: ازدواج درون همسری، پدرتباری، پدرسالاری، پدرمکانی و مجموعه ای از قوانین عرفی ازدواج و ازدواج های اجباری. مبحث ازدواج را با شرح قوانین عرفی ازدواج و تعیین مهریه آغاز نموده و سپس با دلایل و شواهد عینی به نقش های متفاوتی که مهریه در این جامعه بازی می کند پرداخته ایم، از جمله: ثابت بودن میزان مهریه برای تمامی اقشار و از سوی دیگر انعطاف پذیر بودن در شرایط گوناگونی چون: ازدواج های درون روستایی و برون روستایی و نیز درون و برون شهری. مباحث فوق در مجموع به صورت مجموعه عناصری از بافت جامعه ی ترکمن می باشند که شناخت عمیق و همه جانبه ی آن می تواند به شناخت جامعه ی ترکمن منجر شود.
ملخص الجهاز:
از جمله ويژگيهاي کليدي جامعه ي ترکمن مورد بحث در اين پژوهش ،مواردزير قابل تأکيد است : ازدواج درون همسري، پدرتباري، پدرسالاري، پدرمکاني و مجموعه اي از قوانين عرفي ازدواج و ازدواج هاي اجباري .
مبحث ازدواج را با شرح قوانين عرفي ازدواج و تعيين مهريه آغاز نموده و سپس با دلايل و شواهدعيني به نقش هاي متفاوتي که مهريه در اين جامعه بازي مي کند پرداخته ايم ، از جمله : ثابت بودن ميزان مهريه براي تمامي اقشارو از سوي ديگر انعطاف پذير بودن درشرايط گوناگوني چون :ازدواج هاي درون روستايي و برون روستايي و نيز درون و برون شهري .
اين مقاله که به بررسي قوانين عرفي روابط خويشاوندي، خانواده و ازدواج در ميان ترکمن هااختصاص دارد، در ابتدا بر پايه ي اسنادو مدارک موجود انجام شده و سپس تحقيقات ميداني وسيع و گسترده اي انجام گرفته است .
ويژگيهاي کليدي جامعه ي ترکمن ترکمن ها يکي از اقوام آسياي مرکزي هستند که علي رغم آن که بيش چند قرن از مهاجرت آن ها به ايران ميگذرد،برخي از ويژگي هاي فرهنگي خود را هنوز حفظ نموده اندو به برخي از قوانين عرفي در ساختار خانواده و ازدواج پايبندند.
جدول شماره (١) دايره ي تبادل در ميان ترکمن هاي ايران دايره تبادل خانواده ي عروس خانواده ي داماد مهريه شيربها مخارج ازدواج طلاو چشم روشني جهيزيه عروس الگوي پدرمکاني ويژگي درون همسري در کنار چهار ويژگي نام برده استحکام ساختار فرهنگي جامعه ي ترکمن را سبب مي شود.