خلاصة:
نثر فنی که از اوایل قرن ششم با نگارش کلیله و دمنه در زبان فارسی رواج پیدا کرده بود، در مرزباننامه نیز ادامه پیدا کرد و یکی دیگر از شاهکارهای ادبی را پدید آورد. مرزباننامه نمونه بارز یک نثر فنی است با تمام شاخصه های مربوط به آن که از جمله این شاخصه ها استفاده از علوم مختلف در متن کتاب است. این اثر نیز همچون کلیله و دمنه سراسر پند و حکمت و اندرز است که در لباس حکایت ارائه شده است و نویسنده در تدوین این کتاب، برای غنی سازی مطالب و ایراد ادله و مصداق از قرآن و حدیث و دیوان اشعار و علوم مختلف بهره جسته است.
یکی از علومی که وراوینی در نثر مرزبان نامه از آن بهره جسته، علم طب است؛ اگرچه این امر خود یکی از ویژگی های سبکی نثر فنی است؛ اما به نحوی به بروز دیگر شاخصه های نثر فنی در مرزبان نامه نیز کمک کرده است. استفاده از آیات قرآن مرتبط به علم پزشکی، ساخت صنایع بدیعی و بیانی با کمک واژگان و مضامین طبی، استفاده از اشعار با محتوای طبی و کثرت اصطلاحات طبی عربی از شاخصه های سبکی این اثر است. وراوینی با استفاده از آموزه های طبی آرایه های ادبی جناس، تشبیه، تمثیل، استعاره، کنایه، مراعات النظیر، تلمیح و ارسال مثل را خلق کرده است.
writing Panchatantra, in marzbannameh continued and created one of the another literary masterpieces. Marzbannameh, is a clear example of a technical prose with all its characteristics, most notably, the use of science in the text. This book is like Panchatantra around the advice and wisdom, that the story is presented. The author, to enrich content and provide examples, from the holy Quran and Technical prose of the early sixth century was popular in the Persian language, by poetry and science has made. Medicine is a science, which Vravyny benefited from it, in his book. Although this is one of the stylistic features of technical prose, but interesting way contributed to the development of the other features of technical prose in marzbannameh. The Quranic verses related to medical science, making figures of speech with words and themes medical, medical content and multiplicity of poems with Arabic medical terminology is the characteristic style of this work. Vravyny using medical teachings, has created a figure of speech pun, metaphor, allegory, metaphor, irony, fitness, allusion and allegory.
ملخص الجهاز:
نمود اصطلاحات و مضامین طبی در ساختار متن از ویژگیهای سبکی مرزبان نامه (ص ١٦١-١٤٥) حمیده حجازی ١، دکتر ساغر سلمانی نژاد مهرآبادی (نویسنده مسئول ) 2 تاریخ دریافت مقاله : تابستان ١٣٩٥ تاریخ پذیرش قطعی مقاله : پاییز ١٣٩٥ چکیده : نثر فنی که از اوایل قرن ششم با نگارش کلیله و دمنه در زبان فارسی رواج پیدا کرده بود، در مرزبان نامه نیز ادامه پیدا کرد و یکی دیگر از شاهکارهای ادبی را پدید آورد.
از مقایسۀاین مطالب با کتب معتبر پزشکی (رک : مفتاح الطب و منهاج الطلاب ، ابن هندو: ٢٨١ و الاغراض الطبیۀ و المباحث العلائیۀ، جرجانی : ١١) این نکته دریافت میشود که وراوینی صرفا از مطالب روزمرة طبی و بهداشتی و متداول در میان عامه برای غنی سازی و زینت کتابش استفاده نکرده بلکه به طور تخصصی به این علم نگاه داشته و به خوبی و زیبایی در نثر آن را حل کرده که خواننده متوجه نمیشود غیر از داستان و حکایت ، یک مطلب علمی هم میخواند.
در عبارات زیر به آیۀ ١٤ از سورة مومنون استشهاد میکند که در این آیه یکی از مهمترین مضامین علم تشریح یعنی مراحل رشد جنین آمده است : «بدانید که آن غلام که در کشتی نشست ، آن کودک جنین است که از مبدأ تکوین نطفه به تلوین حالات ، نه ماه در اطوار خلقت میگردد و چنان که قرآن از آن خبر میدهد، قال الله تعالی : ثم خلقنا النطفه علقه فخلقنا العلقه مضغه فخلقنا المضغه عظاما فکسونا العظام لحما، تا آنکه به مرتبۀ تمامی صورت و قبول نفس ناطقه میرسد و به کمال حال مستعد خلعت آفرینشی دیگر میشود.