خلاصة:
عموما طی دوره سرد سال، خبر سردترین شهر ایران و میزان دمای آن هر روز رسانه ای می شود. در این تحقیق چنین شهرهایی با تعریف شهرهای رکورددار سرما و مقادیر دمای آنها با تعریف رکوردهای سرما پذیرفته شد. داده های این تحقیق شامل مقادیر دمای روزانه 33 ایستگاه بر حسب سلسیوس، طی 7 ماه سال (اکتبر تا آوریل 1971 -2010) بود. با رده بندی این داده ها در جداول روزانه برای هر ماه، پایین ترین مقدار دمای رخ داده طی هر روز برای مجموعه شهرها با تعریف «رکورد سرما» تعیین شد. بررسی فراوانی شهرهای رکورددار سرما در ایران نشان داد، از میان 33 شهر برگزیده، در نیمه باختری ایران زنجان و در نیمه خاوری ایران مشهد به ترتیب بالاترین فراوانی رکوردداری سرما را داشته اند. همچنین روندیابی داده ها نشان داد که هماهنگ با گرمایش جهانی، فراوانی شهرهای رکورددار سرما در ایران به کندی رو به کاهش است.همچنین الگوهای همدید طراحی شده برای محدوده اقیانوس اتلس تا میانه اقیانوس آرام در تراز 1000 هـ . پ. نشان داد که هرگاه کانون های پرفشار سیبری در سرزمین میان دریاچه بایکال و دریاچه بالخاش (در باختر بامه مغولستان) گروه گرایی نشان دهند؛ می توان رخداد پایین ترین دما را در شهرهای ایران هشدار داد. نتایج نهایی تحقیق مشخص کرد که به ترتیب کوه های آلتایی در آسیای میانه، بامه پامیر و رشته کوه سلیمان پاکستان در هدایت جریان خزنده هوای سرد از باختر مغولستان به ایران و وقوع رکورد سرما در شهرهای مشهد و تربت حیدریه اثرگذارند.
ملخص الجهاز:
نام پرفشار سيبري در ٤ الگو از ٥ الگوي اثرگذار بر سرماهاي فرين ايران (مسعوديان و دارند، ١٣٨٩) ديده ميشود و به لحاظ مکاني آثار آن در عموم مناطق ايران مانند چهارمحال و بختياري (کريمي و همکاران ، ١٣٩١) و حتي تا چابهار (لشکري ، ١٣٨٧) پژوهش شده است .
براي طولاني ترين بازه بي گسست رکوردهاي سرماي صفر و زير صفر در ايران (سمت چپ ) طي روز نمونه ٢٧ ژانويه ٢٠٠١ در يک بررسي تکميلي و طي آخرين مرحله ، سعي شد تا الگوهاي ياد شده براي روزهايي که بالاترين رکوردها در هر دوره سرد از سال رخ داده اند، طراحي شود تا از اين طريق تفاوت نقش سامانه هاي ياد شده بر رخداد رکوردها آشکارتر شود.
پيش از اين مسعوديان (١٣٨٢: ١٥) نيز با محاسبه متوسط ٥,٧ درجه سلسيوس ، پايين ترين دماي ماهانه را در مجموع ماه هاي سال براي ژانويه ذکر کرده است .
/ شکل ٥: نمودار روزانه دما به درجه سلسيوس و فراواني شهرهاي رکورددار سرما (نمونه سال ١٩٧٢) بررسي الگوهاي همديد اين دوره ١٢٣ روزه ، در بازه هاي زمانيِ بي گسست (شکل ٥)، گوياي حاکميت ناوه باختري روي جلگه ميانرود (عراق ) طي آخرين روزهاي ماه نوامبر (A) و سپس ماه دسامبر(B) است .
در پژوهش هاي پيش از اين نيز مشخص شده بود که اثر تمرکز سامانه سرد سيبري بر کاهش دما در بامه ايران بيش از اثر نزديک بودن آن است .
H. (2002(: The Siberian High and Climate Change Over Middle to High Latitude Asia.