خلاصة:
تلاش برای قاعده مند کردن رفتار بازیگران در عرصه بین المللی به منظور حفظ صلح و امنیت بین المللی همواره با فراز و نشیب بسیار همراه بوده است. در این میان دسترسی بشر به فناوری هسته ای نیز بر نگرانی بکارگیری آن با اهداف غیر صلح آمیز افزود. لذا آژانس بین المللی انرژی اتمی با هدف توسعه و استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی ایجاد گردید تا عملکرد دولتها در استفاده از این فناوری را نظام مند نماید. با این وصف این سوال مطرح است که آژانس بین المللی انرژی اتمی بر مبنای چه چارچوب و مکانیزمی مبادرت به حفظ صلح و امنیت بین المللی می نمایند؟ در بررسی اسناد مربوطه مشخص می گردد که آژانس بین المللی انرژی اتمی بر تعهدات دولتها ذیل معاهدات عدم اشاعه در قالب بازرسی های مختلف نظارت می نماید و در صورت عدم احراز پایبندی یک دولت عضو و رفع ننمودن تخلف در مدت مقتضی، آژانس گزارش تخلف را به شورای امنیت می رساند. اما این مکانیزم صرفا در خصوص دولتهای عضو کارآمدی لازم را دارد و در خصوص دولتهای غیر عضو نمی تواند تامین کننده صلح و امنیت بین المللی باشد.
Efforts to regulate the behavior of actors in the international arena in order to maintain international peace and security have always been accompanied by many ups and downs. Human access to nuclear technology, meanwhile, has raised concerns about its use for non-peaceful purposes. Therefore, the International Atomic Energy Agency was established with the aim of developing and peaceful use of nuclear energy to systematize the performance of governments in the use of this technology. With this description, the question arises as to what framework and mechanism the International Atomic Energy Agency Seeks to maintain international peace and security? Examination of the relevant documents reveals that the International Atomic Energy Agency monitors the obligations of States under non-proliferation treaties in the form of temporary, routine and special inspections, and if a Member State fails to comply and the breach is not remedied within a reasonable time, the Agency , Reports the relevant violation to the Security Council.
ملخص الجهاز:
علل گرايش دولتها براي هسته اي شدن آنچه بدوا بايد مورد بررسي قرار گيرد، اين است که اساسا دولتها به چه علت به دنبال دستيابي به فناوري هسته اي هستند و چرا ضرورت ايجاد يک چارچوب قـانوني بـراي نظامنـد نمـودن ايـن بکارگيري از فناوري اتمي براي حفظ صلح و امنيت بين المللي ضرورت دارد؟ در حال حاضر، اکثر کشورهاي جهان به نقش ، اهميت تاثير منابع مختلـف انـرژي در تـأمين نيازهـاي حـال و آينـده پـي بـرده و سـرمايه گـذاريهـا و تحقيقـات گسـترده اي را بـه منظـور سياستگذاري و برنامه هاي زيربنايي و اصـولي در زمينـه انـرژي انجـام مـيدهنـد کـه در ميـان حامل هاي مختلف انرژي، انرژي هسته اي جايگاه ويژه اي دارد.
هدف اصلي از انعقاد موافقت نامه پادمان ميان آژانس بين المللي انرژي اتمي و دولتهاي عضو، تحقق فرآيند منع گسترش سلاح هاي اتمي ميباشد که مطابق بند (١) مـاده (٣) معاهـده عـدم اشاعه «هر يک از دول طرف اين پيمان که فاقد سلاحهاي هسته اي است - متعهد ميشـود- در موافقتنامه اي که طبق اساسنامه آژانس بين الملليانرژي اتمي و بر اساس سيستم اقدامات تاميني اين آژانس صرفا به منظور بررسي و تاييد انجام تعهدات دولت مربوطه نسبت به مواد اين پيمـان وجلوگيري از انحراف انرژي هسته اي از مصارف صلح جويانه به توليـد سـلاح هـاي هسـته اي يـا ساير ادوات انفجاري هسته اي مورد مذاکره و انعقاد قرارخواهد گرفت ، تضمينات مقرره را بپـذيرد.