خلاصة:
هدف جستارِ حاضر این است که بر پایة چارچوبهای نظری پیرامون بینامتنیت، ترامتنیت و بهویژه بیش متنیتِ ژنتی مفهوم تراداستان را معرفی و مصادیق آن را در آثار روایی معرفی و تحلیل نماید. بهبیان دیگر، هدف این پژوهشِ روایتشناختی توصیف تراداستان و سفرِ تراداستانی و دستهبندی انواع مختلف آن در ادبیات داستانی است. پرسشهای اصلی این مقاله عبارتند از: تراداستان و سفرِ تراداستانی شخصیتها چیست و انواع و گونههای مختلف آن چه هستند؟ تراداستان و سفرِ تراداستانی چگونه در ژانرهای کاربردپذیر، نظیر رمان، داستان کوتاه، اشعار روایی، نمایشنامه و فیلم مصداق پیدا میکند؟ در این مقاله، سفرِ تراداستانی به سفرِ برونروایتی، شامل تراداستان برونروایتیِ دوسویه و یک سویه، و سفرِ درون روایتی، شامل سفر درون روایتی در داستانهای همتراز و ناتراز دستهبندی شده است. یافتههای این پژوهش حاکی از این هستند که تراداستان، فرارویِ یک داستان از طریق سفرِ برونمتنی یا درونمتنیِ شخصیت یا شخصیتهای اصلی داستان است. بهعبارت دیگر، هر گاه شخصیتی با تغییر یا بدون تغییرات ظاهری و رفتاری، وارد روایتی دیگر در همان اثر یا اثری پیشینه یا پسینه شود، کنش داستانی و معنای متن بسط مییابد و بیش متنیت و فرارویِ متنی و روایتی حاصل میگردد. سفرِ شخصیتها از زیرمتن به رومتن، از رومتن به زیرمتن، در میان داستانهای همتراز و درون متنی در یک اثر فراداستانی و چندپیرنگی و نیز در روایتهای درون متنی و ناتراز در داستانهای اصلی و فرعی یک اثر روایی همگی مصادیق و نمونههایی از تراداستان و سفرِ تراداستانی هستند.
Drawing upon such theoretical principles as intertextuality, transtextuality, and hypertextuality, the present article seeks to introduce the notion of transnarration and its various kinds and applications in narrative genres. Put another way, the purpose of this narratological study is to define transnarration and transnarrative travel and discuss their stratifications and categorisations in various forms of narrative. Here, the central questions are: what are transnarration, transnarrative travel, and their different kinds in narrative genres? How can the characteristic features of transnarration be traced and analysed in genres that incorporate micro or macro narrations? To answer these questions, the researcher makes frequent use of key terms associated with intertextuality, Genette’s hypertextuality in particular, as well as of narrative elements, characters specifically, in an attempt to illustrate and exemplify different manifestations, categorisations, and sub-categorisations of the phrases in question. The article divides transnarrative travel into outwardly (bilateral and unilateral) and inwardly (in even and uneven narratives) and argues that transnarration is, in effect, the textual and semantic expansion of a narrative and its penetration into another via the intertextual transportation and the simultaneous appearance of major or minor characters. This follows that the character’s reciprocal or one-sided travel from a hypotext into a hypertext, from a hypertext into a hypotext, among even or uneven narratives within a single narrative work, from a main to a frame story or among possible stories in a multi-plotted and metafictional narrative work are all manifestations of transnarration and transnarrative travel.
ملخص الجهاز:
پرسش های اصلی این مقاله عبارتند از: تراداستان و سفرِ تراداستانی شخصیت ها چیست و انواع و گونه های مختلف آن کدامنـد؟ تراداستان و سفرِ تراداستانی چگونه در ژانرهای کاربردپذیر، نظیر رمان ، داستان کوتاه ، اشعار روایـی، نمایشنامه و فیلم مصداق پیدا میکند؟ برای پاسخ به این پرسش ها، ایـن جسـتار بـا بهـره گیـری از اصطلاحات مرتبط بـا ترامتنیـت ، بـه خصـوص بـیش متنیـت ، و تکیـه بـر عناصـر داسـتان ، بـه ویـژه شخصیت پردازی، به عنوان مهم ترین عنصر تراداستانی، مؤلفه های تراداستان را در انواع مختلـف آثـار روایی بررسی میکند.
پرسـش هـای محـوری مقالـه حاضـر عبارتند از: تراداستان چیست و انواع و گونه هـای مختلـف آن کدامنـد؟ مؤلفـه هـا و ویژگـیهـای تراداستان و سفرِ تراداستانی شخصیت ها در ژانرهای کاربردپذیر، نظیر رمان ، داستان کوتاه ، اشـعار روایی، نمایشنامه و فیلم چه هستند؟ برای پاسخ به این پرسش ها، ایـن تحلیـلِ روایـت شـناختی، ترامتنیت از دید ژنت را، که حلقه ای مهم بین بینامتنیت و تراداستان به شـمار مـیرود، بـه عنـوان نظریه روایت شناختی بنیادین و نقطه شروع در نظر میگیرد، تا در ادامه گونـه ای ویـژه و بـدیع از بینامتنیت و ترامتنیت ، یعنی تراداستان را معرفی نماید.
عـلاوه بـر این ، بیش متنیت به یک اثر واحد (به عنوان زیرمتن ، یا رومتن یا اثری فاقـد زیـرمتن یـا رومـتن ) نمیپردازد و به دنبال کشف تغییرات و دگرگونیهای دست کـم دو اثـرِ مـرتبط اسـت ، کـه الزامـاً روایی هم نیستند، اما تراداستان به ارتباط بین لایه های روایی و انواع روایت های یک اثر داسـتانی مستقل ، که به واسطه سفرِ تراداسـتانی درون روایتـی شخصـیت داسـتانی آشـکار مـیگـردد نیـز توجهی ویژه دارد.