خلاصة:
برای زلالی جریان اندیشههای دینی، باید به سراغ سرچشمهها رفت. از آن جا که «نبوت» از مهمترین سرچشمههای بحث برانگیز این اندیشههاست، بر آن شدیم تا یکی از دلایل انکار منکران انبیای الهی را که «بشریت» آنان بوده و به طور مکرر هم در قرآن کریم ذکر شده است، بررسی کرده و به سنجش میزان اعتبار این مدعای منکران بپردازیم. با مطالعه قرآن و تفاسیر قرآنی درباره این موضوع، متوجه شدیم که قرآن کریم ضمن طرح دیدگاههای آن دسته که حقیقتا بشریت انبیا برایشان مجهول بود، به صورت علمی به آنان پاسخ گفته و عمدتا آنانی را که از سر عناد و لجاجت این مساله را بهانه انکار انبیا قرار میدادند انذار نموده است. بنابراین به منظور بررسی دقیق این موضوع، آیات شریفه قرآن مجید را که حاوی این مبحث میباشند، در شش بخش طبقه بندی محتوایی کردیم و سپس به بحث و تحلیل مدعای منکران و طیف شناسی آنان پرداختیم که در نهایت توانستیم پاسخهای قرآن کریم را با اتکا به تفاسیر معتبر، به پنج بیان: منطقی، جامعه شناختی، روانشناختی، توحیدی و تاریخی تقسیم کنیم و سرانجام این نتیجه را بگیریم که دستمایه قرار دادن «بشریت» انبیای الهی برای انکار آنان، جز عدم آگاهی و یا لجاجت و بهانه جویی علت دیگری نداشته است.
ملخص الجهاز:
ک. طبرسی، ج ٣، ١٣٧٧: ٣٠١) ج ) استکبار شاید بتوان با توجه به آیه شریفه «و جغلنا بغضکم لبغض فت نه » (فرقان /٢٠) انسان بودن انبیا را اینگونه توجیه کرد که انتخاب پیامبران از جنس بشر آن هم از انسان هایی که از میان توده های جمعیت محروم برمیخیزند خود آزمایش بزرگی برای سنجش میزان تسلیم انسان در برابر حق است ؛ چرا که گروهی ابا دارند زیر بار همنوع خود بروند، هرچند بر حق باشد، بخصوص کسی که از نظر امکانات مادی در سطح پایینی قرار داشته باشد و آنها از این نظر در سطح بالاتری باشند یا اینکه سن و سالشان بیشتر و در جامعه سرشناستر باشند.
«از همین جا معلوم میشود که مرادشان از این استفهام این بوده که رسالت با غذا خوردن و راه رفتن در بین مردم و کاسبی کردن برای معاش نمیسازد، چون رسالت اتصالی است غیبی و اتصال به غیب با علاقه مندی و ارتباط با مادیات جمع نمیشود!» (طباطبایی، ج ١٥، ١٣٧٤: ٢٥٣) « قرآن کرارا از منکران انبیا نقل میکند که انتظار داشتند پیامبر الهی همیشه فرشته ای باشد، گویی بشر هرگز شایستگی این مقام را ندارد» (مکارم شیرازی، ج ٢٠، ١٣٧٤: ٢٣٦) و میگفتند «اگر خداوند میخواست پیغمبر بفرستد، باید ملائکه که تماس تام با خداوند دارند بفرستد» (طیب ، ج ١١، ١٣٧٨: ٤٢٠ و طباطبایی، ج ١٥، ١٣٧٤: ٢٥٣) منکران با انبیا که از جنس خودشان بودند چنین احتجاج میکردند: «َو شَاءَربانَاَلأَنَزَل َملَیکَةً فَإّن بمَا أرسلت ْم به کَافْرون « (١٤) (فصلت /١٤).