خلاصة:
شناخت و تحلیل از تحولات دینداری در جامعه ایرانی، علاوه بر اینکه شاخصی از تحولات فرهنگی و اجتماعی است، فهم عمیقتر و تبیین روند تغییرات در حوزه های دیگر، از جمله وجه اجتماعی امنیت، چه در سطح امنیت عمومی و چه در سطح امنیت ملی را میسر می سازد. این پژوهش در پی آن است تا با مطالعه روند تحولات شاخص های دینداری در ابعاد و مؤلفه های مهم آن، به تحلیل نسبت این تحولات در جامعه امروزینِ ایران با بعدِ اجتماعی امنیت ملی بپردازد. بر این اساس، یافتههای به دست آمده در پیمایشهای ملی انجام شده، به ویژه طی بیش از چهار دهه استقرار نظام جمهوری اسلامی، مورد مطالعه و تحلیل روند قرار گرفته است. یافتهها نشان داده که تغییرات در دینداری مردم ایران و همچنین نگرش آنها به دین، مؤسسات دینی و رویههای رسمی در حکمرانی دینی، به سوی نزول جایگاه، اهمیت و نقش نهاد دین در جامعه در حرکت است. بر مبنای نتایج به دست آمده و فرازوفرودهای شاخص های مختلف دینداری، پیشنهادهای راهبردی برای سیاستگذاری مطلوب و اصلاح روندهای موجود ارائه شده است.
Recognition and analysis of religiousness developments in Iranian society, in addition to being an indicator of cultural and social developments, facilitates a deeper understanding and explanation of changes in other areas, including the social aspect of security, both at the level of public security and in the level of national security. This paper seeks to study the trend of developments in religiosity indicators in its important dimensions and components, to analyze the relationship between these developments in today's Iranian society with the social dimension of national security. Accordingly, the findings obtained in the national surveys, especially during more than four decades of the establishment of the Islamic Republic, have been studied and analyzed. Findings have shown that changes in the religiosity of the Iranian people, as well as their attitudes toward religion, religious institutions and official procedures in religious governance, are moving towards the decline of the status, importance and role of religion in society. Based on the results obtained and the ups and downs of various indicators of religiosity, strategic proposals for optimal policy-making and reform of existing trends have been presented
ملخص الجهاز:
اما وقتي پاي امنيت ملي به ميان ميآيد، چگونه ميتوان از اهميت دين داري براي اين سطح از سياستگذاري سخن گفت ؟ امنيت ملي به عنوان وجهي متمايز از امنيت عمومي، هرچند متأثر از شاخص هاي امنيت عمومي و امنيت اجتماعي است اما به ويژه نشان دهنده جنبه بيروني امنيت جامعه به طورکلي نيز هست .
صرف نظر از پيمايش انجام شده در پيش از انقلاب (اسدي، ١٣٥٣)، در اين نوشتار نتايج هفت پيمايش ملي که به طور ضمني يا مشروح به شاخص هاي دين داري پرداخته اند، براي ارزيابي تحول در وضعيت دين داري پس از انقلاب اسلامي مورد استفاده قرار گرفته است .
منبع : گزارش پيمايش هاي ملي منتشر شده طي سالهاي ١٣٧٤ تا ١٣٩٥ (به ترتيب اسدي ، ١٣٥٣؛ محسني ، ١٣٧٤؛ رضايي، ١٣٧٩؛ گودرزي ، ١٣٨١؛ فاضلي ، ١٣٨٤؛ طالبان ، ١٣٨٨؛ کاظمي و فرجي ، ١٣٩٠؛ کاظمي و فرجي ، ١٣٩٥) 36 فصلنامه مطالعات راهبردي، شماره ٩٣ پاييز ١٤٠٠ (به تصویر صفحه رجوع شود) تحولات دين داري و بعد اجتماعي...
از آنجا که سؤالات مربوط به سنجش اخلاق ديني در پژوهش هاي مختلف ، متنوع است ، در اينجا 38 فصلنامه مطالعات راهبردي، شماره ٩٣ پاييز ١٤٠٠ فقط تغييرات شاخص اخلاق ديني در دو موج از پيمايش دين داري کاظمي و فرجي (١٣٩٠ و ١٣٩٥) در جدولي جداگانه ارائه و تحليل ميشود.
نگرش اجتماعي به دين و سياست هاي ديني حجاب (پوشش ): مقايسه نتايج پيمايش ملي دين داري (کاظمي و فرجي) در سال هاي ١٣٩٠ و ١٣٩٥ نشان ميدهد که شاخص تقيد به رعايت حجاب طي همين مدت کوتاه پنج ساله ، با کاهش نسبي روبرو بوده است .