خلاصة:
این پژوهش با هدف ساخت پرسشنامه اولیه انصاف، براساس منابع اسلامی انجام گرفت. از روش تحلیل محتوا و روش نمونه در دسترس، 100 نفر از سربازان آموزشی مرکز آموزش عمومی شهید بیگلری ناجا، شهرستان مشگین شهر استان اردبیل، بهره برده شد. برای بررسی روایی محتوا، مولفههای دارای شاخص CVI 99/0 به بالا و گویههای دارای شاخص CVI 87/0 به بالا، تایید شد. روایی ملاک با محاسبه ضریب همبستگی این پرسشنامه 711/0 بوده و در سطح 00/0 معنادار است. مولفههای نظری این پژوهش که مورد تایید کارشناسان قرار گرفت، عبارتند از: خوف الهی، عدم تعصب کورکورانه، یکسانانگاری خود ـ دیگری، مدیریت شهوات و هوسها، عدم ترجیح افراد در موقع حکم، گفتن حق تحت هر شرایطی (هرچند بر ضرر خویش) و سوءاستفاده نکردن از قدرت و جایگاه. پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ 797/0 برخوردار است.
This study was conducted with the aim of developing a preliminary scale of fairness, based on Islamic sources. Through content analysis and availability sampling method, 100 soldiers training in Naja‟s Shahid Biglari Public Training Center( Meshginshahr city, Ardabil province) were selected. To check the content validity, components with a CVI index of 0.99 and above and items with a CVI index of 0.87 and above were confirmed. The criterion validity obtained through calculating the correlation coefficient of this questionnaire was 0.711, which is significant at the level of 0.00. The theoretical components of this study, which were approved by experts, include: fear of God, not having any blind prejudice, regarding oneself as equal to others, control of lusts and passions, not advocating any people at the time of judgment, telling the truth under any circumstances (although to their detriment) and not abusing power and position. The reliability of the questionnaire has a Cronbach's alpha coefficient of 0.797.
ملخص الجهاز:
انصاف، یکی از فضایل اخلاقی است که اینگونه تعریف میگردد: «انصاف به معنای اقرار به حقوق دیگران و ادای آن میباشد؛ یعنی نسبت به دیگران داوری عادلانه داشته و تعصبهای گروهی، قومی و نژادی را کنار گذاشته و سوگیری در تصمیمها و قضاوتهای خود نداشته باشیم و خود را جای دیگران گذاشته و حق را اگرچه با دیگران باشد بپذیریم».
به عبارت دیگر، هنوز پژوهش مستقلی در مورد غفلت، تعریف دقیق و بیان مؤلفهها، آسیبها و نشانههای آن با استفاده از منابع اسلامی و ساخت پرسشنامه آن براساس آیات و روایات انجام نشده است.
يافتههای پژوهش در یافتههای پژوهش، محقق 7 مؤلفه نظری را که از منابع اسلامی (آیات و روایات) استخراج شده بود، را در اختیار 15 کارشناس قرار داد که از بین این تعداد، 10 نفر از کارشناسانی که نظر خود را ارائه کرده بودند، جمعآوری شد و پس از بررسی روایی محتوایی، 7 مؤلفه نظری تأیید شد.
ترس از خدا: این مؤلفه، اولین مؤلفه از مفهوم انصاف و بهمعنای اين است که برای افراد متقی و خداترس، رفتار منصفانه با مردم اهمیت زيادي دارد.
حال با توجه به مؤلفههای بهدستآمده از منابع اسلامی و با توجه به تعاریف هریک از این مؤلفهها، میتوان گفت: انصاف براساس منابع اسلامی، یکی از فضایل اخلاقی است که اینگونه تعریف میشود: «انصاف به معنای اقرار به حقوق دیگران و ادای آن است؛ یعنی نسبت به دیگران داوری عادلانه داشته و تعصبهای گروهی، قومی و نژادی را کنار گذاشته و سوگیری در تصمیمها و قضاوتهای خود نداشته باشیم و خود را جای دیگران گذاشته و حق را اگر چه با دیگران باشد بپذیریم».