خلاصة:
جهاد در فقه به دو نوع جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی تقسیم می شود. جهاد ابتدایی، به معنای اعلام جنگ علیه کفار پس از اصل دعوت، در طول تاریخ اندیشه سیاسی اسلامی- اعم از شیعه و سنی- معرکه آرا بوده است؛ در حالی که جهاد دفاعی متفق علیه تلقی میشود. سنتگرایان (که باید ایشان را از علمای سنتی متفاوت دانست) و تجددگرایان به جهاد ابتدایی باور ندارند. در حالی که مشهور علمای شیعه جهاد ابتدایی را مختص به زمان حضور معصوم (ع) میدانند، برخی به ضرورت جهاد ابتدایی در زمان غیبت معتقدند. شهید مطهری تعبیر موسعی از دفاع (از توحید) به دست میدهد که حتی جهاد ابتدایی (حتی در زمان غیبت) را نیز شامل میشود. برخی نیز همچون آیتالله خویی هرچند به نظریه ولایت فقیه و حکومت اسلامی معتقد نیستند، اما به جهاد ابتدایی در زمان غیبت کبری باور دارند. بر اساس نظریه همروی، جنگ علیه کشورهای کافری که قصد جنگ با دولت اسلامی ندارند (مصداق جهاد ابتدایی) خلاف حکم عقل مستقل است. عقل مستقل جهاد ابتدایی به معنای مشهور را نفی میکند. در واقع، موضوع جهاد ابتدایی در دوران مدرن منتفی است.اگر، به فرض محال، مکلف به شروع جهاد به شکل ابتدایی باشیم، قراردادهای بینالمللی تحدید کننده مسئولیت-های فراملی دولت اسلامی تلقی میشود.
The "Initial Jihad", meaning waging war against infidels after inviting them to Islam (daʿwa), has always been disputed throughout the history of the Islamic political thought, including both the Shiite and the Sunnite ones. The defensive war, however, is considered as an agreed upon issue. The traditionalists and the modernists do not believe in initial jihad, while the well-known Shiite scholars maintain that the initial jihad is specified to the time of the Infallibles' presence. Some believe in the necessity of the initial jihad in the Occultation Period. Martyr Mutahhari gives a broad explanation of defense (of monotheism), which includes the initial jihad – even in the Occultation Period. Some others such as Ayatollah Khouʾi, while not accepting the theory of 'Wilayat Faqih' (i.e. the jurist's authority) and Islamic state, believe in initial jihad in the major Occultation Period. According to the 'confluence theory', waging war against the infidel countries that do not intend to fight against the Islamic state (the instance of initial jihad) is opposing to the independent reason. The independent reason negates the initial jihad in its common meaning. Indeed, the initial jihad in the modern age is negated.
ملخص الجهاز:
2090 چکيده «جهاد ابتدايي»، به معناي اعلام جنگ عليه کفار پس از اصل دعوت، در طول تاريخ انديشه سياسي اسلامي - اعم از شيعه و سني - معرکه آراء بوده است، در حالي که جهاد دفاعي امري متفقعليه تلقي ميشود.
برخي نيز همچون آيتالله خوئي هرچند به نظريه «ولايت فقيه» و حکومت اسلامي معتقد نيستند، اما به جهاد ابتدايي در زمان غيبت کبرا باور دارند.
گروهي ديگر معتقدند: جهاد ابتدايي در زمان معصومان( جايز بود، و اين امر مختص امام معصوم نيست و به دوران غيبت نيز تعميم مييابد.
در اين بين، نکته جالب توجه آن است که آيتالله سيدابوالقاسم خوئي در حالي که اصل تشکيل حکومت اسلامي در زمان عدم حضور امام معصوم7 را زير سؤال ميبرد، به جهاد ابتدايي در مقابل کفار در دوره غيبت معتقد است.
1 (تبريزي، 1410 ق، ج1، ص363-366) معناي اين سخن آن است که در زمان غيبت کبرا نميتوان حکومت اسلامي تشکيل داد، اما جهاد ابتدايي با کفار وجوب دارد.
براي درک ماهيت معنوي و اهميت جهاد در زندگي بشر، بايد به اين مسئله اساسي توجه کرد که دين مبين اسلام بنيان خود را بر مساوات نوع بشر و تحقق اهداف الهي در زمين قرار داده است.
براي مثال، بايد مشخص شود که جهاد ابتدايي در زمان معصوم7 وجود داشته است يا نه؟ و در دوران مدرن چگونه بايد با اين مسئله برخورد کرد؟ حکم جهاد ابتدايي از جهاد دفاعي متفاوت است، همانگونه که حکم زمان حضور معصوم و عصر غيبت نيز تفاوت دارد.