خلاصة:
از آنجایی که تدفین در پیش از تاریخ ارتباط بسیار زیادی با ابعاد مختلف زندگی انسان دارد به همین علت مطالعه در سنتهای تدفینی میتواند در بازسازی زندگی اقتصادی، اجتماعی هر جامعه نقش مهمی داشته باشد. شهرسوخته یکی از مهمترین محوطههای باستانی هزاره سوم پ.م است که دادههای بدست آمده از کاوشهای گورستان آن به عنوان بزرگترین گورستان عصر مفرغ فلات ایران، کمک فراوانی در بازسازی جنبههای مختلف زندگی افراد کرده است. در این مقاله به مطالعه تغییر و تحولات وضعیت اقتصادی - معیشتی شهر سوخته بر اساس تحلیل آماری آثار درون قبور پرداخته شده است. این مقاله از دادههای بدست آمده از کاوشهایی که طی سالهای 1376 تا 1382 طی 7 فصل کاوش صورت گرفته، استفاده شده و 214 تدفین که دورههای استقراری آنها قابل تشخیص بوده برای مطالعه انتخاب شده است. برای مطالعه و تحلیل این دادهها از نرم افزار آماری SPSS بهره برده شده و با توجه به نوع دادهها و اهداف پژوهش، آزمونهای یکبعدی، رگرسیون چند متغیره، آر پیرسون و آزمون اف برای تحلیل دادههای این مطالعه انتخاب شده اند. بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش از دوره I تا دوره IV به مرور تغییراتی در متغیرهای تعداد اشیاء ، اشیا شانزا، ارزش عددی اشیا و ساختمان قبور رخ داده است. تحلیل این تغییرات نشان دهنده تغییر در اوضاع اقتصادی اجتماعی و شکاف احتمالی ثروت در طبقات مختلف اجتماعی و همچنین تغییر در باورها در دوره های جدیدتر شهرسوخته بوده که تاثیر آن در سنتهای تدفینی نیز بازتاب داشته است.
Prehistoric funeral ceremony helps the researcher for reconstructing of the different parts of ancient societies, since it has a great connections to various aspects of social and economic parts of human life. Shahr i Sokhta is one of the important Bronze Age sites in southeast and east of Iranian plateau and the excavations on the necropolis has revealed a great quantitative amounts of archaeological material from early to late 3rd and early 2nd millennium B.C. In the present research, the different aspects of Socio- Economic implications of this society considered by statistical analysis of the graves material of Shahr i Sokhta that excavated from 1997 to 2003 and 214 burials with related dating is taken to account. Therefore, By SPSS application, R- Pearson, F- test and the other kinds of statistical tests have been done for data analysis of the materials. Based on the results, in Shahr i Sokhta from period I to IV, some changes take place on the grave structures, number of goods, number of prestige goods and the numerical values of the graves as dependent factors of the research. Interpretation of the results shows that some changes in the socio – economic conditions and class stratification taken place by divide wealth as well as the changes on beliefs of the ritual ceremonies from early 3rd to early 2nd millennium B.C.
ملخص الجهاز:
با توجه به اينکه در تدفين هاي شهر سوخته با انبوهي از داده ها مواجه هستيم به همين علت در اينجا پنج شاخص مهم يعني دوره هاي استقراري ، تعداد اشياء ، تعداد اشيا شأن زا، ارزش عددي اشيا و گونه ساختمان قبر در نظر گرفته شده است .
ولي در اين مقاله براي مطالعه اين امر پنج شاخص دوره هاي استقراري ، تعداد اشياء، اشيا شأن زا، ارزش عددي اشيا و ساختمان قبور در نظر گرفته شده که در اين بخش از آزمون يک بعدي و فراواني براي مطالعه توصيفي هر يک از آنها استفاده شده است .
تحليل تغيير و تحولات وضعيت اقتصادي – معيشتي شهر سوخته براي تحليل تغييرات به وجود آمده در وضعيت اقتصادي - معيشتي شهر سوخته از دوره ١ تا ٤، نياز است ارتباط و همبستگي دوره هاي استقراري ( متغير مستقل ) با تعداد اشيا، اشيا شأن زا، ارزش عددي اشيا و ساختمان قبور (متغيرهاي وابسته ) مطالعه و ارزيابي شود.
Foruzanfar, F, 2009, Shahr i Sokhta reports 3 (Excavation at graveyard, anthropological report 1997-2008), RICHT, Tehran, Iran, [In Persian].
M. S, 2009 a, Shahr i Sokhta Archaeological Report 1, (Excavation at Graveyard 2001-2003), with contribution of M, Zaruri, F, Foruzanfar and Rouhollah Shirazi, RICHT, Tehran, Iran, [In Persian].