خلاصة:
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی (1328 – 1330 ش.)، از جمله مهمترین و اثرگذارترین مجالس دوره پهلوی دوم بود که باعث خلق بزرگترین ائتلاف نیروهای سیاسی در تاریخ معاصر ایران به نام «جبهه ملی» شد. اعضای آن با تحصن در کاخ سلطنتی به دلیل عدم انتخابات آزاد، نه تنها زمینه ورود دکتر مصدق به مجلس شانزدهم را فراهم کردند، بلکه با هم بستگی و اتحاد توانستند ملی شدن صنعت نفت را نیز در این دوره از مجلس رقم بزنند. هدف از این مقاله آن است که به صورت توصیفی – تحلیلی به تبیین نقش و جایگاه جبهه ملی در روند حوادث مجلس شانزدهم بپردازد و پرسش اصلی این است که اعضای آن، چگونه توانستند مقدمات ملی کردن صنعت نفت را فراهم کنند؟ دوره شانزدهم مجلس شورای ملی (1328 – 1330 ش.)، از جمله مهمترین و اثرگذارترین مجالس دوره پهلوی دوم بود که باعث خلق بزرگترین ائتلاف نیروهای سیاسی در تاریخ معاصر ایران به نام «جبهه ملی» شد. اعضای آن با تحصن در کاخ سلطنتی به دلیل عدم انتخابات آزاد، نه تنها زمینه ورود دکتر مصدق به مجلس شانزدهم را فراهم کردند، بلکه با هم بستگی و اتحاد توانستند ملی شدن صنعت نفت را نیز در این دوره از مجلس رقم بزنند. هدف از این مقاله آن است که به صورت توصیفی – تحلیلی به تبیین نقش و جایگاه جبهه ملی در روند حوادث مجلس شانزدهم بپردازد و پرسش اصلی این است که اعضای آن، چگونه توانستند مقدمات ملی کردن صنعت نفت را فراهم کنند؟
The 16th term of the National Assembly (1328-1330) was one of the most important and influential assemblies of the second Pahlavi period, which led to the creation of the largest coalition of political forces in Iran's contemporary history called the "National Front". By sitting in the royal palace due to the lack of free elections, its members not only paved the way for Dr. Mossadegh's entry into the 16th parliament, but also achieved the nationalization of the oil industry in this period of the parliament. The purpose of this article is to explain the role and position of the National Front in the process of events of the 16th Parliament in a descriptive-analytical way, and the main question is how its members were able to prepare for the nationalization of the oil industry?The 16th term of the National Assembly (1328-1330) was one of the most important and influential assemblies of the second Pahlavi period, which led to the creation of the largest coalition of political forces in Iran's contemporary history called the "National Front". By sitting in the royal palace due to the lack of free elections, its members not only paved the way for Dr. Mossadegh's entry into the 16th parliament, but also achieved the nationalization of the oil industry in this period of the parliament. The purpose of this article is to explain the role and position of the National Front in the process of events of the 16th Parliament in a descriptive-analytical way,
ملخص الجهاز:
اعضاي آن با تحصن در کاخ سلطنتي به دليل عدم انتخابات آزاد، نه تنها زمينه ورود دکتر مصدق به مجلس شانزدهم را فراهم کردند، بلکه با هم بستگي و اتحاد توانستند ملي شدن صنعت نفت را نيز در اين دوره از مجلس رقم بزنند.
اين حزب ، نخستين حزبي بود که پس از تشکيل جبهه ملي به آن پيوست و بر پايه آرمان مليگرايانه خود، از دکتر مصدق حمايت کرد (مرکز اسناد کتابخانه ملي ايران ، شناسه سند ٢٩٠/٦٠٧٩).
افراد حزب غالباً از ميان جوانان تحصيل کرده و دانشجويان دانشگاه تهران بودند و تا پايان حکومت دکتر مصدق ، در کنار او و نسبت به آرمان هايش وفادار بودند که در روز ٢٨ مرداد طي زد و خورد خونين با اوباشان و مزدوران کودتا در ميدان بهارستان و مجروح شدن جمعي خود، اين مسئله را به اثبات رساندند (مرکز اسناد کتابخانه ملي ايران ، شناسه سند ٢٩٠/٦٥٠١).
دکتر مصدق از همان ابتدا با انتصاب رزم آرا به نخست وزيري مخالف بود و در نطقي در مجلس شوراي ملي گفت : «سپهبد رزم آرا وسايلي فراهم ميکند که نخست وزير شود؛ بنابراين لازم ميدانم با صداي بلند نه تنها به گوش ملت ايران ، بلکه به گوش جهانيان برسانم که ما نمايندگان جبهه ملي تا روح در بدن داريم ، با تشکيل چنين دولتي مخالفت ميکنيم » (دوره شانزدهم مجلس ، ٢٣ خرداد ١٣٢٩، جلسه ٣٥؛ خليل الله مقدم ، ١٣٧٧، ٥٥).