خلاصة:
طی سدهها و هزارههای متمادی، اصحاب قدرت از ازدواج سیاسی بهعنوان راهکاری برای دستیابی به اهداف موردنظر خود استفاده کردهاند. مهمترین کارکردهای ازدواج سیاسی، پایان دادن به جنگها و منازعات، انعقاد پیمان اتحاد میان دو نیروی سیاسی، تثبیت جانشینی در میان خاندانها، بهره بردن از توانایی نظامی طرفین درجهت حفظ منافع و مواردی از این قبیل بوده است. خاندانِ اردلان، در نواحی غربی ایران، بهکرّات از این راهکار درجهت پیشبرد اهداف خود استفاده نمود، که نقطۀ اوج آن به سدۀ سیزدهم قمری بازمیگردد. در این سده حاکمان اردلان، با خاندان قدرتمندِ قاجار و خاندان محلیِ «وزیری» پیمان ازدواج منعقد کردند. مقالۀ پیش رو برآن است که به تأثیرات ازدواجهای سیاسی بر تحولات تاریخ اردلان در گسترۀ زمانی مذکور بپردازد. سؤال مقالۀ پیش رو عبارت است از اینکه ازدواجهای سیاسی درنهایت چه تأثیری بر تحولات تاریخ سیاسی اردلانها داشته است؟ بهنظر میرسد راهکار ازدواج سیاسی برای خاندان اردلان بهصورت دوپهلو عمل نموده است؛ بهگونهای که در کوتاهمدت، منافع موردنظر این خاندان را در سطوح گوناگون تأمین نمود، اما در درازمدت به یکی از مهمترین عوامل اضمحلال و سقوط نهایی این حکومت در کردستان تبدیل شد.
AbstractFor centuries and millennia, those in power used political marriage as a means to achieve their goals. The most important functions of political marriage were to end wars and conflicts, seal an agreement or alliance between two political forces, establish succession among dynasties, take advantage of military capabilities of the parties to preserve their interests, etc. The Ardalan Dynasty, in the western regions of Iran, repeatedly used this strategy to pursue its goals, culminating in the thirteenth lunar century. In that century, the rulers of Ardalan entered a marriage contract with the powerful Qajar Dynasty as well as the local Vaziri Dynasty. The present article intends to use a descriptive-analytical method on the effects of political marriages on the development of Ardalan history in the mentioned time period. It seems that the political marriage strategy worked ambiguously for the Ardalan family. Thus, in the short term, it provided the desired interests of this family at various levels, but in the long run became one of the most important factors in the annihilation and eventual collapse of this government in Kurdistan.
ملخص الجهاز:
سؤال مقالۀ پيش رو عبارت است از اينکه ازدواج هاي سياسي درنهايت چـه تـأثيري بـر تحـولات تـاريخ سياسي اردلان ها داشته است ؟ به نظر مي رسد راهکار ازدواج سياسي براي خاندان اردلان به صورت دوپهلو عمـل نمـوده اسـت ؛ به گونه اي که در کوتاه مدت ، منافع موردنظر اين خانـدان را در سـطوح گونـاگون تـأمين نمـود، امـا در درازمـدت بـه يکـي از مهم ترين عوامل اضمحلال و سقوط نهايي اين حکومت در کردستان تبديل شد.
پرسش هاي مقالۀ پيش رو عبـارت اسـت از اينکه خاندان اردلان از پديدٔە ازدواج به عنوان راهکاري سياسي در سطح محلي و سرزميني ايران ، چه استفاده اي نموده است ؟ دستاوردهاي کوتاه مدت و بلندمدت اين پديده بـراي خانـدان اردلان چـه بـوده است ؟ و ازدواج سياسي به عنوان عامل دخيل چه نقشي در اضمحلال سياسي آنها داشته است ؟ پيشينۀ پژوهش تا کنون هيچ گونه پژوهشي دربارٔە ازدواج هاي سياسـي و نقـش آنهـا در تحـولات تـاريخ اردلان صـورت نگرفته است ؛ اما درمورد ديگر دوره ها و سلسله هاي تاريخ ايران مي توان بـه مطالعـات ذيـل اشـاره کـرد: پاشايي فخري (١٣٩٢) به آموزه هاي مرتبط با ازدواج هاي سياسي در دورٔە باستان توجـه نمـوده اسـت ؛ قره چانلو و بکشلو (١٣٨٩) اين پديده را در قرون نخستين اسلامي موردمداقـه قـرار داده انـد؛ غفرانـي و همکاران (١٣٩٤)، اميني (١٣٩٣)، و سورني و همکاران (١٣٩٧) به ازدواج هـاي سياسـي در دوره هـاي تيموري و ترکمانان پرداخته اند؛ سام (١٣٩٧) نيز اين موضوع را در دورٔە قاجار مـوردپژوهش قـرار داده است .
نخست ازدواج خسروخانِ ناکام با حُسـن جهان خانم : امان الله خـان اردلان شخصاً به دربار تهران رفته تا از دختر فتحعلي شاه قاجار براي پسرش خسروخان خواستگاري نمايد.