خلاصة:
نبرد هلوله به سال 691 پ. م. بین امپراتوری آشور از یکسو و ائتلاف بزرگی از پادشاهان ایلام و بابل و متحدانشان از جانب دیگر رخ داد. گزارشهای منابع آشوری و بابلی دارای تضادهایی در ذکر رویدادهای این نبرد مهم هستند و همین مسئله نتیجهگیری در مورد زوایای پنهان این نبرد را بغرنجتر مینماید. پژوهش حاضر براساس اسناد و گزارشهای تاریخی و با روش توصیفی- تحلیلی درصدد است به این سوال اصلی پاسخ بدهد که دلایل بروز نبرد هلوله، نتایج و پیامدهای آن در تاریخ عهد باستان چه بوده است؟ آشوریها پس از تصرف بابل در زمان تیگلات پیلسر سوم با ایلامیها هممرز شدند. پس از آن ایلامیها برای اینکه در برابر تعرضات آشوریها به زاگرس مانعی ایجاد کنند، به حمایت از شورشیان بابلی علیه آشوریها پرداختند؛ همین امر باعث ایجاد نبرد هلوله شد. نتایج این پژوهش نشان خواهد داد که جدا از حس جنگجویی آشوریها و دستیابی به غنائم منطقه زاگرس، سلطه بیواسطه یا باواسطه طرفین بر سرزمین بابل باعث ایجاد نبرد هلوله شد. در این نبرد آشوریها گرچه به اهداف خود نرسیدند، پسازآن سیاست پادشاهان آشور بر تصرف بابل و نابودی ایلام متمرکز گردید.
The Battle of Halule took place in 691 BC between the Assyrian Empire on the one hand and a large coalition of Elam and Babylonian kings and their allies on the other. The reports of Assyrian and Babylonian sources have contradictions in mentioning the events of this important battle, which makes conclusions about the hidden angles of this battle more complicated. Based on historical documents and reports and with a descriptive-analytical method, the present research tried to answer the main question of the causes of occurrence of the Battle of Halule, its results and consequences in the era of ancient times. The Assyrians bordered the Elamites after the capture of Babylon during the reign of Tiglath Pileser III. After that, the Elamites supported the Babylonian rebels against the Assyrians in order to prevent the Assyrian attacks on the Zagros. This brought about the Battle of Halule. The results of this research show that apart from the Assyrians' combative spirit and the achievement of Zagros region trophies, the direct or indirect domination of the parties over the land of Babylon caused the Battle of Halule. Although the Assyrians did not achieve their goals in this battle, after the war the policy of the Assyrian kings focused on capturing Babylon and destroying Elam.
ملخص الجهاز:
پژوهش حاضر براساس اسناد و گزارشهاي تاريخي و با روش توصيفي- تحليلي درصدداست به اين سؤالاصلي پاسخ بدهد که دلايل بروز نبرد هلوله ، نتايج و پيامدهاي آن در تاريخ عهد باستان چه بوده است ؟ آشوريها پس از تصرف بابل در زمان تيگلات پيلسر سوم با ايلاميها هم مرز شدند.
واژگان کليدي نبرد هلوله ، ايلام، آشــور، سناخريب ، هومبان نومنه مقدمه تاخت وتاز آشور به قسمت هاي شمالي و غربي فلات ايران علاوه بر تسکين حس تجاوزکارانه و مصون داشتن قلمرو خود از تعرضات احتمالي حکومت هاي اين نواحي، براي دستيابي به منابع اقتصادي منطقه زاگرس و همچنين اسب ها بود؛ چرا که فراهم آوردن آنها در ساير نواحي به اين آساني و فراواني ميسر نبود؛ چنين نيازي سبب ايجاد روابط تجاري و انعقاد پيمانهاي سياسي يا تهاجمات جنگي ميان طرفين بوده است .
پس ازآن تاريخ ايلام به مدت نزديک به چهار قرن در تاريکي کامل فرورفت (٢٥٠ :٢٠١٨ ,Gorris; Wicks؛ آميه ، ۱۳۹۴: ۱۳۴؛ هانسمن ، ۱۳۸۷: ۸۴؛ کمرون، ۱۳۸۱: ۱۱۹-۱۲۰) و فقط دو بار از لابه لاي منابع بين النهريني گاه گاه ذکري از جنگ با اين سرزمين به ميان آمده است (ميرسعيدي، ۱۳۸۳: ۱۴۹).
بدين ترتيب نخستين اشاره به سرزمين پارسيان به دوران سناخريب بازميگردد که در کتيبه خويش از پارسيان به عنوان يکي از متحدان ايلام و بابل در نبرد هلوله ياد کرده است (دياکونوف، ۱۳۸۴: ۷۴).
علت اين نبرد دخالت هاي مستقيم و غير مستقيم ايلام در سرزمين بابل است که در زمان تيگلات پيلسر سوم به امپراتوري آشور ضميمه شده بود.