خلاصة:
اغلبیان (184 – 296ق) اولین حکومت نیمه مستقل دوران خلافت عباسیان در مغرب جهان اسلام بود. این دولت با سایر دولت های همزمان خود روابط سیاسی و تجاری برقرار کردند و توانستند به مدد نیروی دریایی توانمند و نیروهای آموزش دیدهای که از سایر ممالک فراهم کرده بودند بر سیسیل و مدیترانه تسلط یابند. کشف سکههای اغلبی همراه با سکههای عباسی در منطقه آستانه شازند استان مرکزی که محل شهر کرج ابودلف است و محوطه باستانی تل یاونه در نزدیکی تل آویو که دو منطقه خارج از نفوذ اغلبیان بودند، نشان از نفوذ سیاسی و یا روابط تجاری با ایران و حکومتهای حاشیه مدیترانه در سده سوم هجری دارد. سوال اصلی این پژوهش این است که کشف این سکه ها بدور از مرزهای سیاسی اغلبیان چگونه روابط سیاسی یا تجاری این دولت را تبیین می کند؟ مناسبات سیاسی و تجاری اغلبیان با مناطق همجوار و بیزانس بستگی به میزان روابط آنها با خلافت عباسی داشت به نحوی که هر گاه این مناسبات محکم میشد، روابط تجاری و سیاسی آنها با چنین مناطقی نیز رونق می گرفت. هدف از این پژوهش شناخت از روابط سیاسی و تجاری اغلبیان بعنوان یکی از دولت های نیمه مستقل در صدر اسلام همزمان با خلافت عباسیان است. بطور قطع این پژوهش از نظر تاریخ سکه و بررسی روابط میان دولت_های اسلامی در گستره خلافت عباسی اهمیت دارد. در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و مطالعات باستان شناختی تلاش شده نحوه و میزان ارتباطات سیاسی و تجاری دولت اغلبی با سایردولتهای همزمان تبیین گردد.
Aghlabids(184-296 AH) was the first semi-independent government during the Abbasid caliphate in the Islamic Maghreb that with conquering parts of North Africa and southern Italy, especially Sicily and Palermo was able to Mint coins independently in your sphere of influence. Discovery of Aghlabid coins with Abbasi coins in two areas of Astaneh Shazand in Markazi province, which is located in the city of Karaj Abu Dolaf(2008 and 2010) And the ancient site of Tel Yavne near Tel Aviv, which were two areas outside the influence of the majority, Indicates political influence or trade relations with Iran and the Mediterranean fringe governments in the third century AH. How the discovery of these coins, far from the political borders of the majority, explains the political or commercial relations of this government is the main question. Our assumption is that these coins identify the friendly political relations of this government that underlie its trade relations with other governments. In this research, using library resources and archaeological studies Attempted has been made to determine and explain the manner and extent of political and trade relations of Aghlabid government with other contemporary governments.
ملخص الجهاز:
کشف سکه هاي اغلبي همراه با سکه هاي عباسي در منطقۀ آستانۀ شازند استان مرکزي که محل شهر کرج ابودلف است و محوطۀ باستاني تل ياونه در نزديکي تل آويو که دو منطقۀ خارج از نفوذ اغلبيـان بودنـد، نشان از نفوذ سياسي يا روابط تجاري با ايران و حکومت هاي حاشيۀ مديترانـه در سـدة سـوم هجـري دارد.
اغلبيان ، عباسيان ، روابط سياسي و تجاري، کرج ابودلف ، تل ياونه مقدمه دولت اغلبي يکي از نخستين دولت هاي نيمه مستقل زير حمايت عباسيان بود که در افريقيه در شمال افريقا به مدت صد سال حکومت کرد (عودي، ١٣٨٥: ٩٥).
اين نوشتار با استفاده از بررسيها و کاوش هاي ميداني در محل شهر تاريخي کرج ابودلـف و تـل ياونه و نيز جمع آوري منابع کتابخانه اي و با روش توصيفي ـ تحليلي، موضوع را بررسي کرده و سـرانجام بـا استناد به منابع و متون فارسي و عربي نگاشته شده در باب اغلبيان ، ارتباطات سياسي ـ فرهنگي و تجـاري را مهم ترين عوامل کشف و بروز اين مسکوکات در شهرهاي پيش گفته دانسته است .
ايـن سـکه هـا بـه سـبب ظرافت و نفاست و داشتن وزن دقيق ، از ساير سکه هاي جهان اسلام متمايز بود و ارزش خريد خود را تـا پايان دوران اغلبيان حفظ کرد (عدوي، ١٩٩٤: ٣٩) و در تجارت منطقۀ مديترانه به دليل کيفيت و خلوص آن حضور چشمگيري داشت (عجب ، ١٩٨٨: ١٢٩).
نمونه هايي از سکه هاي اين دولت در دو شهر مهم دورة اسلامي ياونـه در فسـطين و شهر کرج ابودلف در سرزمين جبال ايران به دست آمده است .