خلاصة:
فناوریهای آینده، زندگی بشر را دستخوش تغییر کرده و شهرها را به شهرهای هوشمند مبدّل میسازند. شهرهای هوشمند، بهرغم زمینهسازی برای ارتقای کیفیت زندگی و سلامت همگانی، سبب بروز برخی از معضلات اخلاقی نیز میشوند که باید برای رفع آنان چارهای اندیشید. مکانیکی شدن روابط انسانها یکی از این معضلات است که در اثر کاهش روابط انسانی و افزایش روابط انسان و ماشین پدید میآید. در این پژوهش، به روش تحلیلی، به معضلات اخلاقی ناشی از مکانیکی شدن روابط انسانی و به ویژه کاهش میزان شفقتورزی و نوعدوستی، کاهش عبرتآموزی اخلاقی، از بین رفتن قدرت تصمیمگیری و کمرنگ شدن نقش اسوههای اخلاقی پرداخته شده و با نیمنگاهی به آموزههای اخلاقی اسلام، برای رفع وحل آنها راهکارهایی چون تلاش برای افزایش سواد رسانهای، تقویت عزتمندی و کرامت در نسل جدید، افزایش ارتباطات انسانی، ارائه شده است.
Making current cities intelligent, future technologies will change human life. Intelligent cities will lay the foundations for life’s quality improvement, public health promotion, and prevention of some problems. In spite of their positive effects, intelligent cities pose moral problems for which we have to think now. One of them is that human relations will be mechanized. Adopting an analytical method, this study seeks to consider that this kind of mechanization will lead to some other ethical problems: compassion and altruism will be decreased, people will take much less moral lessons, they will lose their abilities in decision making, and moral exemplars will not play a substantial role anymore. Considering Islamic ethics’ teachings, the present study suggests some solutions such as increasing media knowledge, strengthening and preserving human dignity, and increasing interpersonal communication and so forth.
ملخص الجهاز:
در اين پژوهش ، به روش تحليلـي، بـه معضلات اخلاقي ناشي از مکانيکي شدن روابط انساني و بـه ويـژه کـاهش ميـزان شـفقت ورزي و نوع دوسـتي ، کاهش عبرت آموزي اخلاقي ، از بين رفتن قدرت تصميم گيري و کمرنگ شدن نقش اسـوه هاي اخلاقـي پرداختـه شده و با نيم نگاهي به آموزه هاي اخلاقي اسلام ، براي رفع وحل آنها راهکارهايي چون تـلاش بـراي افـزايش سـواد رسانه اي ، تقويت عزتمندي و کرامت در نسل جديد، افزايش ارتباطات انساني ، ارائه شده است .
در اين شهرها و با کمک فناوريهايي مانند اينترنت اشياء و واقعيت مجـازي، هـوش مصـنوعي و ربات ها برخي از چالش هاي شهرنشـيني ماننـد اتـلاف وقـت ، نارسـايي در خـدمات پزشـکي و آلودگي هوا کاهش پيدا ميکند، اما توسعه شهرهاي هوشـمند ميتوانـد زيسـت اخلاقـي افـراد را تغيير داده و سبب بروز چالش ها و مشکلاتي در اين زمينه شود.
آثـاري ماننـد اينترنت با مغز ما چه ميکند (کار، ۱۳۹۹) و تکنوپولي (پوستمن ، ۱۳۸۶) در خصوص تـأثيرات فنـاوري بر روابط انساني مطالبي نگاشته شده اند، اما در خصوص ديجيتالي شدن روابـط انسـان از منظـر اخلاقي ، پژوهش جامعي صورت نگرفته است .
کاهش روابط انساني و افزايش روابط انسان و ماشين که به نام «مکانيکي شدن روابط انساني» از آن تعبير ميکنيم ، سبب ميشود ايـن عبرت آموزي هـا کـاهش پيـدا کنـد؛ زيـرا همـان طور کـه پيش از اين گفته شد در شهرهاي هوشـمند بسـياري از امـور توسـط ماشـين ها انجـام ميشـود و انسان ها نيازي براي رفت وآمد درون شهري با وسايل نقليه عمومي و يا حضور در فروشـگاه بـراي خريد مايحتاج روزانه خود نخواهند داشت .