خلاصة:
چکیده : ییکی از خاندانهای ایرانیتبار که بر شرق خلافت اسلامی تسلط یافت، آل سامان بودند که از نیمه ی نخست قرن سوم هجری بر مناطقی از ماوراءالنهرحکومت داشتند و به تدریج با حفظ تابعیت سیاسی از بنی عباس، به ترویج فرهنگ ایران و سنن ملی همت گماشتند. رفتار این دودمان در برابر نهضت های استقلال طلبانه ی ایرانیان، باعث تردیدهایی در نگرش به رویه ی ایران گرایی سامانیان شده است. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که ماهیت رفتار سیاسی سامانیان با جنبش های استقلالطلبانه ی ایرانی چگونه بوده است؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است که آل سامان، رویه ای مغایر با گفتمان جنبشهای استقلال خواهانه ی ایرانیان داشته و باوجود گرایش به فرهنگ و تمدن پارسی، منفعت خویش را با تبعیت از خلافت اسلامی دنبال می کردند و از این رو، برخورد خصمانهای با جنبشهای استقلال طلبانه ی ایرانی داشتند.واژه های کلیدی: سامانیان، عباسیان، جنبشهای استقلالطلبانه، قرون 3 و 4 هـ. ق.
Abstract : One of the Iranian dynasties that dominated the east of the Islamic Caliphate was the Al-Saman, who ruled over the Transnistrian region from the first half of the third century AH and gradually promoted Iranian culture and national traditions by retaining political citizenship from Bani Abbas. They made an effort. The behavior of this dynasty against the Iranian independence movements has caused doubts in the attitude towards Samanid Iranianism.Relying on a descriptive-analytical method, this study aims to answer the question of what was the nature of the Samanids' political behavior with the Iranian independence-seeking movements? The findings of the study indicate that Al-Saman had a behavior contrary to the discourse of the Iranian independence movements and despite the tendency to Persian culture and civilization, pursued their own interests by following the Islamic caliphate and therefore, They were hostile to the Iranian independence movements.Keywords: Samanids, Abbasids, Independence movements, 3rd and 4th centuries AH.
ملخص الجهاز:
رفتارشناسي سامانيان با جنبش هاي استقلال طلبانه ي ايراني در قرون سوم و چهارم هجري قمري احمد عباسي نيا دانشجوي دکتري تاريخ اسلام ، گروه تاريخ ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامي، شاهرود، ايران حسن شادپور استاديار، گروه تاريخ ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامي، شاهرود، ايران (نويسنده مسئول ) محمدنبي سليم استاديار، گروه تاريخ ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامي ، شاهرود، ايران فصلنامه علمي پژوهشي تاريخ (شاپا) ٢٠٠٨-٠٢٧١ سال ١٧شماره ٦٥ -صفحه ٧٣-٥٩ تاريخ دريافت : ١٤٠٠/٥/٢٤ تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/٠٧/٥ چکيده يکي از خاندان هاي ايرانيتبار که بر شرق خلافت اسلامي تسلط يافت ، آل سامان بودند که از نيمه ي نخست قرن سوم هجري بر مناطقي از ماوراءالنهرحکومت داشتند و به تدريج با حفظ تابعيت سياسي از بني عباس ، به ترويج فرهنگ ايران و سنن ملي همت گماشتند.
سامانيان ، عباسيان ، جنبش هاي استقلال طلبانه ، قرون ٣ و٤ هـق مقدمه خاندان سامانيان از حدود سال ٢٦١ تا ٣٨٩ هجري در بخش هايي از خراسان و ماوراءالنهر حکومت کرده اند و گاه قلمرو آنان تا سيستان ، کرمان ، گرگان ، طبرستان ، ري و اصفهان توسعه يافته است .
61 بر اساس آنچه بيان شد، مي-توان گفت که تمام منابع فوق از جمله پژوهش هايي هستند که به گونه اي به بررسي روابط سامانيان با خلافت عباسي پرداخته اند؛ اما در هيچ يک از اين منابع ، رفتار سياسي سامانيان با جنبش هاي استقلال طلبانه ي ايراني به صورت مستقل مورد بررسي قرار نگرفته است .