خلاصة:
هدف از این تحقیق،بررسی و توصیف نظام آوایی گویش لری کهگیلویه(دهدشت) میباشد.گویش لری کهگیلویه یکی از گویشهای مناطق جنوبی ایران است که تا کنون پژوهش و بررسی زبانی مستقلی در خصوص آن انجام نشده است.تحقیق حاضر،که اولین بررسی نظاممند دربارهء گویش لری کهگیلویه است،نظام آوائی این گویش را،که شامل آواشناسی،فرایندهای واجی و ساختمان هجا میشود،تجزیه و تحلیل میکند.نتایج تحقیق نشان داد که نظام آوائی گویش کهگیلویه شباهت زیادی به فارسی معیار داشته و همانند فارسی دارای 42 همخوان است که تنها تفاوت آنها با یکدیگر تفاوتهای واجگونهای است. همچنین در گویش لری کهگیلویه،8 واکه(دو واکهء مرکب و شش واکهء ساده)دیده میشود. مشخصترین فرایندهای واجی در گویش لری کهگیلویه را میتوان فرایندهایی چون همگونی،ناهمگونی،حذف،افزایش،قلب،تبدیل،کشش جبرانی و خیوشمیشدگی برشمرد.هجاهای گویش لری کهگیلویه به شرح زیر است:الف)هجای کوتاه شامل یک همخوان آغازی و یک واکهء ساده یا مرکب؛ب)هجای متوسط شامل یک همخوان آغازی، یک واکهء ساده و دو همخوان پایانی.
ملخص الجهاز:
"2-2 نحوهء جمعآوری پیکرهء زبانی پیکرهء زبانی مورد پژوهش در این تحقیق شامل واژگان،جملات،ضرب المثلها و داستانهای محلی است که از گویشوران طوائف مختلف شهر دهدشت و بخشهای چرام،سرفاریاب،لنده،قلعه رئیسی و دیشموک،از توابع این شهرستان،در فاصلهء زمانی سالهای 3831 تا 4831،جمعآوری گردید و برای جمعآوری اطلاعات از روشهای زیر استفاده شده است: الف)مصاحبه-در این روش،واژهها و جملاتی که از قبل به زبان فارسی نوشته و آماده شده بود خوانده شد و گویشور معادل آنها را به گویش لری کهگیلویه(دهدشت) بیان کرد.
همخوانهای سایشی گویش لری کهگیلویه (دهدشت)به شرح زیر است: /f/ مختصات واجی:سایشی،لبی-دندانی،بیواک در آغاز واژه: /faend/ (مکر و حیله)،در میان واژه: /sorfae/ (سفره)،در پایان واژه: /xaf/ (ترس).
جفتهای کمینه (به تصویر صفحه مراجعه شود) تقسیمبندی واجهای همخوان مورد استفاده در گویش لری کهگیلویه(دهدشت) براساس جایگاه تولید و شیوهء تولید در جدول 1 ارائه شده است.
الف)واکههای پیشین این نوع واکهها در گویش لری کهگیلویه(دهدشت)عبارتاند از: /i/ مختصات واکه:پیشین،گسترده،بسته در میان واژه: /?iso/ (الان،اکنون)،در پایان واژه: /zuni/ (زانو).
جفتهای کمینه (به تصویر صفحه مراجعه شود) ج)واکههای مرکب در گویش لری کهگیلویه(دهدشت)واکههای مرکب زیر قابل تشخیص است: /ey/ مختصات واکه:فرازین،گسترده در میان واژه: /qeylun/ (قلیان)،در پایان واژه: /mey/ (ماهی).
/betaere maelae cene ma lot ?ibuym/ (به تصویر صفحه مراجعه شود) 5 نتیجهگیری به طور مختصر نتایج حاصل از این تحقیق به شرح زیر بیان میشود: گویش لری کهگیلویه(دهدشت)دارای 42 همخوان ṣ/J?/ṣ/c/ṣ/d/ṣ/t/ṣ/b/ṣ/p/ṣ/?/ /y/ṣ/q/ṣ/x/ṣ/h/ṣ/y/ṣ/r/ṣ/l/ṣ/n/ṣ/m/ṣ/j/ṣ/c?/ṣ/s?/ṣ/z?/ṣ/z/ṣ/s/ṣ/v/ṣ/f/ و شش واکهء ساده /i/ṣ/u/ṣ/a/ṣ/e/ṣ/o/ṣ/ae/ و دو واکهء مرکب /ow/ و /ey/ میباشد که با استفاده از مثالهای متعدد که توسط گویشوران بیان شده،و با ارائهء جفتهای کمینه،این واجها استخراج و طبقهبندی شدهاند."