خلاصة:
از حدود سه دهه پیش که تحقیق در مورد نظریه ذهن کودکان آغاز شده، این حیطهی پژوهش به عنوان یک حیطهی تاثیرگذار در مطالعات روانشناسی تحولی ادامه یافته است. نظریه ذهن توانایی اسناد دادن حالات ذهنی (از قبیل باورها، امیال، عواطف و اهداف) به خود و دیگران و استفاده از این اطلاعات در پیشبینی و تفسیر رفتارهاست. غالبا نظریه ذهن کودکان بهوسیله تکالیف استاندارد باور کاذب سنجیده میشود. توانایی نظریه ذهن یک مولفهی کلیدی برای تعامل اجتماعی موفقیت آمیز است. بعضی از پژوهشگران فرض میکنند که درک باور کاذب از سوی کودکان باعث عملکرد اجتماعی مناسب از سوی آنان می شود. در این مقاله که از نوع مروری میباشد، سعی بر آن شده است که نظریه ذهن و خاستگاه آن، ابزارهای سنجش آن و همچنین پژوهشهای انجام شده در مورد توانایی نظریه ذهن در کودکان با نیازهای ویژه مورد بحث قرار گیرد. علاوه بر این، رابطه ی نظریه ذهن و کفایت اجتماعی را که یکی از مولفه های تاثیرگذار در ایجاد روابط اجتماعی مطلوب است مورد بحث قرار می دهیم.
ملخص الجهاز:
"برای فهمیدن آنچه شمپانزهها درک می کنند باید به آنچه نوع انسان به آن میتواند پی ببرد توجه کنیم مانند مقاصد، دانش، باور، افکار، شک، حدس زدن، وانمود کردن و محبت کردن» ( پریماک و وودروف،1978؛ نقل از ادیب سرشکی، 1389 ) در حال حاضر ،در مورد تحول نظریه ذهن دو دیدگاه عمده وجود دارد (قمرانی، البرزی، خیر، 1385): دیدگاه اول معتقد است که در حدود 4 الی 5 سالگی کودک متوجه میشود که دیگر افراد میتوانند باورهایی داشته باشند که غلط بوده یا با باور او متضاد باشند (سبولا، ویشارت14، 2008)؛ این دیدگاه اعتقاد به ناپیوستگی تحول نظریه ذهن دارد (امین یزدی، 1383) و برخی از طرفداران این دیدگاه معتقدند که فهم کودکان از حالات ذهنی از 4 تا 6 سالگی بهطور قابل توجهی افزایش مییابد ولی تا 8 سالگی عملکرد کودکان ضعیف است.
فریت و همکارانش (1994، نقل از چرمن وکمپل، 2002) ارتباط بین توانایی نظریه ذهن و کفایت اجتماعی در افراد درخودمانده را مورد بررسی قرار دادند و از کودکان کم توان ذهنی و کودکان با رشد عادی به عنوان گروه مقایسه استفاده کردند.
Theory of Mind "belief", developmental characteristics and social understanding in children and adolescents with intellectual disabilities.
Theory of Mind "emotion" , developmental characteristics and social understanding in children and adolescents with intellectual disabilities.
Theory of mind abilities in children with Down syndrome and non-specific intellectual disabilities: An empirical study with some educational implications.
Clinical and Research Implications of an Investigation into Theory of Mind (TOM) Task Performance in Children and Adults with Non-specific Intellectual Disabilities."