خلاصة:
منظر، شالوده ای است که به یکپارچگی هویت منطقه ای می انجامد و بخش مهمی از کیفیت زندگی مردم در سراسر دنیاست : در فضاهای شهری، حومه ها، روستاها، فضاهایی با کیفیت بالا و حتی فضاهای بی کیفیت... مولفه ای است محوری در توسعه فردی و اجتماعی... بنابراین محافظت، مدیریت و برنامه ریزی صحیح منظر مسئولیتی مهم برای تمام اقشار جامعه است. با این وجود پژوهش های سازمان یافته اندکی در رابطه با نقش منظر و ارتباط آن با پایداری محیطی وجود دارد. بسیاری از نظریه پردازان به ارتباط انسان و طبیعت و لزوم حفظ و بهره گیری از این تماس در محیط های ساخته شده اعتقاد دارند اما این نظریه ها در بیشتر موارد بر دیدگاهی هنجاری نسبت به زندگی انسان تاکید ورزیده و کمتر به عنوان یک پژوهش و یک ضرورت در قالب تحقیقات سازمان یافته پرداخته شده است. از این رو نقش منظر برای یافتن منطق سازنده ارتباط بین انسان و محیط طبیعی در تعیین خط مشی توسعه مسئله اساسی است که در این پژوهش به آن پرداخته می شود. در چارچوب این مقاله یک روش شناختی برای شناسایی عوامل موثر در ارزیابی نقش منظر بر روند تعادل بخشی به محیط و پایداری توسعه رودخانه خشک شیراز به عنوان رودی فصلی به کار گرفته شده است. این روش بر مبنای سه مولفه رودخانه، شهر و مردم بنا می شود. هدف کلی قرار دادن این روش شناختی در یک نظام تصمیم گیری است تا ابعاد و مولفه های مختلف موثر در ارتقای نقش منظر در پایداری محیط رودخانه خشک را درک کرده و بر مبنای ارزش های مرجع عملکرد آنها را مقایسه و اثرات آن را تحلیل کنیم.
ملخص الجهاز:
تبیین و ارزیابی مؤلفههای مؤثر بر ارتقای نقش منظر در پایداری محیط بررسی موردی رودخانه خشک شیراز* سید امیر منصوری ** امین حبیبی*** * این مقاله برگرفته از رساله دکتری امین حبیبی با عنوان "نقش منظر در روند تعادلبخشی به محیط و پایداری توسعه در محیطهای انسان ساخت؛ با تأکید بر جنبههای زیباییشناسی منظر" میباشد که در دانشگاه تهران در حال انجام است.
com * Department of Landscape Architecture, University of Tehran **PhD Student in Architecture, University of Tehran مقدمه یکی از مهمترین و پررنگترین مؤلفههایی که میتواند به درک و ایجاد رابطهای متعادل بین انسان و محیط بینجامد منظر است.
. بنابراین محافظت، مدیریت و برنامهریزی صحیح منظر مسئولیتی مهم برای تمام اقشار جامعه است [The European Landscape Convention,2000].
به نظر میرسد بقای انسان به عنوان یکگونه، به انطباق وی و منظر یعنی سکونتگاهها، ساختمانها، رودخانهها، مزارع و جنگلها با روشی نو و پایدار بستگی دارد و نیز به شکلدادن به زمینهها بهگونهای که ارتباط با هوا، زمین، آب، زندگی و با یکدیگر مورد توجه قرار گرفته و کمک کند تا این ارتباطات را درک و احساس نماییم و بالاخره منظرهایی ایجاد شود که دارای عملکرد بوده، پایدار، بامعنی و هنرمندانه باشد.
نتایج به دست آمده بر اساس جداول به شرح ذیل است : - رودخانه به عنوان محیط طبیعی و مهمترین عنصر مؤثر مورد ارزیابی در زمینه ریختشناسی و تیپولوژی هم در ارزیابی کاربر محور و هم در ارزیابی کارشناسی دارای پتانسیل بالا شناخته شده که میتواند توجیه قابل قبولی بر اهمیت توجه به توسعه پایدار منظر رودخانه باشد.