Abstract:
فیه ما فیه مولانا اثر مهم و ارزندهای در تحقیقات مولویپژوهی است که اهمیت آن در پرتو شهرت مثنوی و دیوان کبیر تا حدود زیادی مغفول مانده است. مهمترین و جدیترین کار علمی در معرفی و احیای آن تصحیح استاد فروزانفر بوده است که هنوز هم دقیقترین تصحیح محسوب میشود. کارهای دیگری که بعد از آن انجام شده است حاشیهای بر کار آن بزرگ محسوب میشود و در مقایسة با آن اصالتی ندارد. دکتر توفیق هـ . سبحانی در سال 1388 بر اساس نسخهای تازهیاب تصحیح مجددی از فیه ما فیه به دست داده است (نشر کتاب پارسه) که نسبت به چاپ فروزانفر افزودههایی دارد و سبک و سیاق آن با سبک عمومی کتاب همسویی ندارد. از جمله کارهای درخور بیانی که اخیرا درباب فیه ما فیه صورت گرفته است، شرح کریم زمانی بر این کتاب است و با نام شرح کامل فیه ما فیه در سال 1390 انتشارات معین آن را چاپ کرده است. در این مقاله متن مرجح از لحاظ نوع قرائت و شرح ایشان بررسی و نقد شده است.
Machine summary:
بعـد از آن ، بـه دلیـل فضل تقدم و دقت نظر فروزانفر، کسی جرئت نمی کرد به تصحیح مجدد آن دست یازد تـا این که دو سال پیش سبحانی ، نه به صرافت طبع و از روی احساس نیاز، بلکه بنا به پیشنهاد ناشر٢٣ تصحیح جدیدی از فیه ما فیه به دست داد، که نسبت به چاپ فروزانفر اضافاتی دارد که از روی نسخۀ شمارٔە ٧٩ موزٔە مولانا در قونیه مورخ ٧٥٣ ق نقـل شـده اسـت .
علاوه بر این ، در دو جای دیگر نیز همین معنی به کار رفته که هر دو مؤید ضبط فروزانفر است : ـ بنگر که ازو چند کارها می آید که عقل در او حیران می شود: سنگ ها را لعل و یاقوت می کند، کوه ها را کان زر و نقره می کند (زمانی ، ١٣٩٠: ٦٥).
اشتباه از آن جا پیدا شده است که زمانی بدون این کـه در جملـه هـا دقـت کنـد و دلیـل مفردبودن سه فعل و جمع بودن یک فعل دیگر را از خـود بپرسـد، بـدون اشـاره بـه ضـبط فروزانفر و نسخۀ بدل های او که همه ضبط متن را تأیید می کرده اند، هر چهار فعل را جمـع بسته و فاعل آن را «مردان » گرفتـه و بعـد توضـیح فروزانفـر را رد کـرده اسـت ؛ چـون بـا پیش داوری ایشان سازگار نبوده است !