Abstract:
وجود ضمیر مستتر و ساخت کنترل اجباری در بند متممی خودایستا همواره مورد بحث و تردید بوده است. با توجه به شواهد موجود در زبانهای مختلف مبنی بر امکانپذیر بودن کنترل اجباری به درون بند متممی خودایستا، نظریۀ مرجعگزینی و برنامۀ کمینگی که حضور ضمیر مستتر را به ناخودایستا بودن متمم درونه مرتبط میدانند، نیازمند اصلاح و بازبینی هستند. در این راستا لاندا (Vide. Landau, 1999; 2000; 2004 & 2006) با ارائۀ نظریۀ مطابقت خویش مدعی رسیدن به تعمیمی دربارة ساخت کنترلی است؛ بهصورتیکه کنترل اجباری به درون هر دو نوع متمم خودایستا و ناخودایستا را نتیجۀ حضور ضمیر مستتر در جایگاه فاعل جملۀ متمم میداند. در این مقاله، کارآمدی نظریۀ مطابقت لاندا در تحلیل ساخت کنترلی کامل و ساخت غیر کنترلی و ناکارآمدی آن در تبیین ساخت کنترل ناقص در زبان فارسی نشان داده میشود. بنابراین ادعای لاندا مبنی بر رسیدن به تحلیلی جامع مورد تردید قرار میگیرد. سپس سعی میشود با استفاده از نظریۀ معنایی جکنداف و کالیکاور (2005 & 2003) ایرادهای رویکردهای صرفا نحوی پیشین از جمله نظریۀ مطابقت لاندا در تبیین این ساخت، بهویژه دربارة توزیع گروه اسمی آشکار و ضمیر مستتر در زبان فارسی مرتفع گردد. به این ترتیب، لزوم در نظر گرفتن عوامل معنایی برای حل این مسئله تأیید میگردد.
Machine summary:
از آنجا که در تحلیل های مختلف ارائه شده در چارچوب نظریۀ حاکمیت و مرجع گزینی و کمینه گرا تأکید اصلی بر بررسی داده های زبان انگلیسی است ، بیشتر نحویون بر این باورند که کنترل اجباری یا به عبارت دیگر، هم مرجع بودن فاعل تهی با موضوعی در جملۀ پایه هنگامی اتفاق میافتد که هستۀ تصریف جملۀ متمم از لحاظ دو مشخصۀ مطابقه و زمان تصریف نشده باشد.
Joseph) Horvath, 1984; Philippaki-Warburton, 1987; Roussou, 2001; San Martin, 2004; .
بنابراین فرض وجود حالت دهنده های متفاوت در انواع مختلف جملات خودایستا یا ناخودایستا بیانگر این مطلب است که توسل به نظریۀ نحوی برای بررسی ساخت کنترلی حداقل با استفاده از خودایستا یا ناخودایستا بودن متمم و اساسا حالت نمیتواند توزیع ضمیر مستتر و گروه اسمی آشکار را تبیین کند.
ناکارآمدی نظریة لاندا در تحلیل ساخت کنترل ناقص در زبان فارسی اگر نظر لاندا را بپذیریم و معتقد باشیم در ساخت کنترل ناقص در زبان فارسی نیز مشخصه های تعبیرناپذیر [R+Agr, +T, +] در هستۀ تصریف و متمم نما با هم بازبینی میشوند، میتوان مقولۀ تهی را ضمیر مستتر فرض کرد که در این صورت کنترل از نوع اجباری است و خوانش باز و تعبیر به خود در چنین جملاتی قابل تبیین است : ٢٨)علی i تصمیم گرفت که j *ei/ این کار را تمام کند.
همان طورکه در این بخش مشاهده کردیم ، رویکرد معنایی جکنداف و کالیکاور نواقص نظریۀ لاندا را در تبیین توزیع ضمیر مستتر و گروه اسمی در ساخت های کنترلی اجباری و غیر اجباری در زبان فارسی رفع میکند.