Abstract:
در این وجیزه به علل گمنامی مکتبی پرداخته شـده اسـت . چـرا زنـدگی نامة او در هالـه ای از ابهـام قـرار دارد؟ آیـا ابیـات تحریـف شـده در دیباچـة منظومه اش عامدانه بوده، اگر آری علت چیست ؟ این تحریفات چـه تـاثیری در انعکاس باورهای مکتبی داشته است ؟ صدر، فخر العلمای مکتبی بـوده یـا نه ؟ و اشارهای به برخی اشتباهات منتقدان به سبب ضبط نادرست واژگان .
Machine summary:
(مکتبي ، ١٣٧٣: ١٣٤) چنين به نظر مي رسد؛ بيک نذري متوجه توضـيح مصـحح در ذيل ابيات فوق نشده است ؛ اسماعيل اشرف درزير نويس (پاورقي ) نعـت دوم بـه سـه بيت زير اشاره کرده : خورشــــيد چهــــارم آســــماني بـــرصـــدر چهـــار يـــار از آنـــي اي در فلـــک تـــو چـــار عنصـــر در بحــــر تــــو چــــار دانــــه در زان چـــار ســـتون بيـــت معمـــور بگشـــاي بـــه مکتبـــي در نـــور و ادامه مي دهد که «اين سه بيت متوالي تنها در نسخة خطي که مأخذ تصحيح بـود ديده شد؛ ليکن در نسخه هاي چاپي که در دسترس است يا بکلي حـذف و ياتـاآنجـا در پردة حريف و تبديل پوشيده شده که اصولا مفهوم خود را از دست داده و قطعـا از ايـن نظر بوده که مذهب تسنن مکتبي را مکتوم بدارنـد.
(خواند مير، ١٣٦٢: ج٤، ٤٦٩) در اين که شاه اسماعيل صفوي به مذهب خود سخت متعصب بوده ،کمترين ترديدي نيست ، اما به گواهي نسخه اي معتبر مي توان گفت که ؛ ابيات مدح خلفـا تـا پايـان سـال (هجــري ٩٠١) تحريــف نشــده اســت و اگــر نســخة معتبــري بــين ســال هــاي (٩٠١تا١٠٣٧هجري ) يافت نشود مي توان نتيجه گرفت ؛نه تنها در زمان شـاه اسـماعيل چنين تحريفاتي صورت نگرفته بلکه تا آغاز حکومت شاه صـفي صـفوي ، ايـن ابيـات در نسخ خطي وجود داشته و اين تغييرات حدود قرن يازده هجري شکل گرفته اسـت .