Abstract:
مهجورشدگی یکی از مباحث مربوط به بسامد واژگان است . بحـث پیرامـون بسـامد یـک واژه یعنـی بحـث پیرامون یک طیف ، طیفی که یک سوی آن بسامد صفر و سوی دیگر آن بسامد بینهایت است . مقاله حاضـر به بررسی مهجورشدگی واژگان قرضی زبان عربی در مطبوعات زبان فارسی مـیپـردازد. بـرای ایـن منظـور روزنـامه اطلاعات سال های ١٣١٠ و ١٣١١ هجریشمسی انتخاب شده و برخی از واژگان زبان عربی که بـه زبان فارسی راه یافته و کاربرد وسیعی در مطبوعات آن زمان داشته ، گلچین شده است . نحوة گـردآوری ایـن واژه ها بدین صورت بوده است که طی چنـد ماه ، ـغالب صفحات روزنامه اطلاعات سال های مذکور بررسی شده و واژگان مهجور همراه با جملات آنها استخراج شدند. پس از گـردآوری وازگـان مهجـور و حصـول اطمینان از مهجور بودن آنها، این واژگان بـه همراه معادل های فارسیشان دسـته بنـدی شـدند. علـت اصـلی مهجور شدن این واژه ها، معادل سازی یا واژه گزینی و گرایش به جایگزینی واژه های بیگانه با واژه های فارسی (پارسیگرایی) است . نگرش منفی به عربی و عربیمآبی و در مقابل نگرش مثبت به فارسی و پاکسازی زبان فارسی از دلایل مهم واژه گزینی فارسی است که در این امر فرهنگستان زبـان و ادب فارسـی نقـش بسـزایی داشته است . علاوه بر این ثقیل بودن واژه های عـربی و سره گرایی و وطـن پــرستی ن ــز بــاعث واژه گزینـی شده است . علاوه بر واژه گزینی، دلایل دیگری برای مهجورشدگی واژگان عربی وجود دارند کـه عبارتنـد از: تحولات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، تابوها و حسن تعبیر. در این مقاله ، تنها به واژه گزینی کـه علـت اصـلی مهجورشدگی است میپردازیم .
Machine summary:
"بـرای ایـن منظـور روزنـامۀ اطلاعات سال های ١٣١٠ و ١٣١١ هجریشمسی انتخاب شده و برخی از واژگان زبان عربی که بـه زبان فارسی راه یافته و کاربرد وسیعی در مطبوعات آن زمان داشته ، گلچین شده است .
بـا همـۀ نمک نشناسیهایی که در حق فرهنگستان قدیم کرده اند، این دستگاه حقی بـزرگ بـه گـردن زبان فارسی دارد و در جهت نشان دادن راه درست بهره گیـری از مایـه هـای زبـان فارسـی و پیرایش آن از آمیختگی های بیهوده با عربی گامی بزرگی برداشته است .
اگر دفتر واژه های نو فرهنگستان را که در سال ١٣١٩ چـاپ شده است ، ورق بـزنیم ، مـیبینـیم کــه نـود درصـد واژه هایی که آنان آن روز پیشنهاد کردند، امروز جزء زبان هر روز یا زبان علمی مـا اسـت و از برکت کار اعضای آن ، راه برای ساختن صدها واژة بسیط یا مرکب دیگر در زبـان فارسـی گشوده شـده است .
٥- واژگان قرضی مهجورشده به همراه معادل های مصوب در فرهنگستان در این قسمت ، تعدادی از واژگان عربی که به زبان فارسـی راه یافتـه و کـاربرد وسـیعی در مطبوعات ابتدای سدة حاضر داشته انتخاب شده اند، لازم به ذکر است که همۀ این واژگان به طور کامل مهجور نشده اند و برخی از آنهـا در نقطـۀ نزدیـک بـه صـفر قـرار دارنـد، ماننـد واژه های «کما فیالسابق » و «ذکور».
(١٣١٠، سال ششم ) ٦- جمع بندی و نتیجه گیری با توجه به مطالب گفته شده ، به نظر میرسد علت اصلی مهجـور شـدن واژه هـای عربـی در زبان فارسی، معادل سازی یا واژه گزینی و گرایش افراد بــه جـایگزینی واژه هـای بیگانـه بـا واژه های فارسی (فارسیگرایی) است ."