Abstract:
هویت جمعی از منظر جامعه شناختی، پدیده ای تاریخی است که بـرای فهـم آن ناگزیر به بررسی های تاریخی هستیم . در میـان ابعـاد هویـت جمعـی ، یکـی از مهم ترین ابعاد، هویت فرهنگـی اسـت و تحقیـق حاضـر در صـدد بررسـی آن است . در این اثر، تحلیل مقایسـه ای هـویتی فرهنگـی در دو دوره ی صـفویه و قاجاریـه از طریــق بررســی اســتقرایی ســفرنامه هــای نگاشــته شــده توســط سفرنامه نویسان دوره های مذکور، صورت گرفته است . هویت فرهنگی در سه بعد (سنتی، دینی، مدرن ) مورد بررسی قرار گرفت که عناصر زیر حاصل شـد و هر یک از این عناصر در دو دوره ی صفویه و قاجاریـه بررسـی و مقایسـه شدند. هویت دینی مذهب بنیان ، سیاست گرایی دینـی، فرهنـگ محـوری، مسـاله یـا بحران هویتی، تقدیرگرایی هویتی، ظاهرسازی هویتی، حضور هویت مدرن بـا بحران هویت ، ناهمسازی هویت مدرن با سایر عناصر.
Machine summary:
"حجم نمونه نمونه گیری: واحد مشاهده در این تحقیق ، سفرنامه هایی است کـه طـی دوران صـفویه و قاجاریه درباره ی ایران توسط خارجیها (غیرایرانیان ) نگاشته شده است ؛ چرا که عـلاوه بر ارائه اطلاعات جزئی در مورد زنـدگی روزمـره ایرانیـان ، بـه دلیـل «غریبـه » بـودن و مواجهه با پدیده های مغایر با فرهنگ خود، بـیش از سـیاحان ایرانـی بـه ذکـر جزئیـات زندگی روزمره مردم اهتمام داشته اند.
١- هویت فرهنگی دینی دین در ایران یکی از منابع مهم هویت به شمار میآمده و این امر برای سفرنامه نویسـان به اشکال مختلفی نمود یافته است : - ارجحیت هویت مذهبی بر سایر منابع هویتی حضور پررنگ هویت دینی در عصر صفوی در دوره ی قاجار نیز تداوم یافـت و بـه تعبیر دیگر می توان گفت هویت دینی دوره ی صفوی توانست در دوره های بعد حتی در دوره ی پر آشوب قاجار نیز به حیات خود ادامه دهد.
جمع بندی و نتیجه گیری از بررسی هویت فرهنگی ایـران در سـفرنامه هـای سـیاحان خـارجی دوره ی صـفویه و قاجاریه در هر یک از ابعاد هویتی به عناصر هویتی زیر دست یافتیم که در زیـر جـدول به جمع بندی این مباحث پرداخته میشود: جدول شماره ٣: مقایسه ابعاد هویت فرهنگی ایران در دوران صفویه و قاجاریه هویت سنتی هویت دینی هویت مدرن مسأله هویتی تقدیرگرایی هویت ظاهرساز هویت مذهب بنیان سیاست گرایی (همراهی نهاد دین و سیاست ) فرهنگ محوری عدم حضورمدرنیته غربی بحران هویتی تقدیرگرایی هویت ظاهرساز هویت مذهب بنیان سیاست گرایی(جدایی دین و سیاست ) فرهنگ محوری بحران هویت ناهمسازی هویت مدرن با آغاز دوره ی صفویه و به رسمیت شناخته شـدن تشـیع بـه عنـوان مـذهب رسـمی ایران ، کلیت یکپارچه ای نه فقط به لحاظ سیاسی و سرزمینی، بلکه به لحـاظ هـویتی بـر مردم ایران حاکم شد."