Abstract:
الجامعالصغیر سیوطی، یکی از جوامع روایی معروف اهل سنت است که با روش الفبایی (بر حسب ابتدای روایات) تدوین شده است. این تحقیق به بررسی میزان صحت استنادات کتاب مذکور به راویان و مصادر روایی پیشین که سیوطی از آنها نقل کرده (و در نگاه اول به نظر میرسد ارجاعات وی همگی دقیق هستند) پرداخته است.پژوهش حاضر، با روش کتابخانهای و تحلیل محتوای کمّی و بر اساس نمونهای که به روش سیستماتیک و طبقاتی تهیه شده است، به بررسی 400 روایت از روایات این کتاب پرداخته و طبق قوانین علم احتمال، نتایج آن را با خطای 5 درصد به کل کتاب تعمیم داده است.نتایج نشان داده است با خطای 5 درصد میتوان گفت در کل کتاب الجامعالصغیر، در % 6/9 موارد ارجاعات بر اساس مصادر روایی موجود در زمان ما نادرست هستند. نادرستی این ارجاعات به علت فقدان روایت در نسخۀ موجود از آن کتب در زمان ما یا عدم تصریح به نام کتاب و اکتفا به نام نویسندۀ کتاب (با اینکه آن نویسنده تالیفات روایی متعدد داشته است) و یا اشتباه در انتساب روایت به راوی است.
Machine summary:
پژوهش حاضر، با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوای کمی و بر اسـاس نمونه ای که به روش سـیسـتماتیک و طبقاتی تهیه شـده ، به بررســی ٤٠٠ روایت از روایات این کتاب پرداخته و طبق قوانین علم ا ٠٧١ ارزیابی صحت ارجاعات سیوطی به راویان و مصادر پیشین در «الجامع الصغیر» احتمـال ، نتـایج آن را بـا خطـای ٥ درصـــد به کل کتاب تعمیم داده اسـت .
اما آیا واقعا چنین است ؟ این تحقیق در راستای ارزیابی این مســئله شــکل گرفته اســت و برای ســنجش اعتبار این مدعا از روش های نمونه گیری در تحلیل محتوا بهره برده اســـت ؛ به این معنا که با انتخاب نمونه ای مشـــتمل بر ٤٠٠ ٠٧٢ ارزیابی صحت ارجاعات سیوطی به راویان و مصادر پیشین در «الجامع الصغیر» روایت از کل کتاب «الجامع الصـغیر» که بر اساس قواعد علم «احتمال » انتخاب شده است ؛ و نیز با کمک گرفتن از روش «تحلیل محتوای کمی مقوله ای»، به ارزیابی «الجامع الصــغیر» در این زمینه میپردازد تا میزان صـحت استناد وی به راویان و مصادر را در این کتاب مشخص کنـد.
که در سه کتاب اخیر یافت شده است (ابن حنبل ، ١٤٢١، ج ٣٠، ص ٣٩٤؛ حاکم نیشـــابوری،١٤١١، ج ٤، ص ٤٤١؛ ابن ماجه ، ١٤٣٠، ج ٤، ص ٤٩٧) اما در سـنن نسـائی (نه سـن صـغری و نه کبری) یافت نشـد و محمد إسـحاق ، محقق کتاب ٠٧٨ ارزیابی صحت ارجاعات سیوطی به راویان و مصادر پیشین در «الجامع الصغیر» التنویر که شــرح جامع صــغیر اســت هم این روایت را در ســنن نســائی نیافته اســت .