Abstract:
کاربرد سیاست های نئومرکانتیلیست از سوی قدرتهای بزرگ دال بر ناکارآمدی طرحهـای مرکانتیلیست استثماری قرن گذشته و ظهور عصر جدیدی از کشمکش و رقابت برای برقراری تعـادل تجاری و حداکثرسازی منافع اقتصادی است . اولویت کنترل منـابع انـرژی آسـیای مرکـزی سیاسـت سلطه بر منابع هیدروکربن آنرا در کانون سیاست خارجی قدرتهای منطقه ای روسیه و چین با هدف همگرایی و تثبیت جایگاه برتر نسبت به قدرت رقیب قرار داده است . خیـز بـرای توسـعه اقتـصادی و همزمان افزایش بهای نفت و گاز در بازار جهانی تکاپوی روسیه برای دستیابی به درآمد ارزی حاصـل از تجارت مواد خام و اتکای چین بر شریان حیاتی نفت و گاز به منظور تداوم رشد اقتصادی، طراحـی سیاست های نئومرکانتیلیست حداکثرسـازی کنتـرل منـابع را اجتنـاب ناپـذیر سـاخته اسـت . وقـوع بحرانهای اقتصادی و سیاسی در روابط روسیه و اتحادیـه اروپـا و کـاهش قیمـت اسـتراتژی تجـاری روسیه در بخش نفت و گاز را تغییر داد که به افزایش حجم صادرات و همگرایی تجاری با چین بـرای تامین کسری درآمد ارزی انجامید. در این میان با توجه به رقابت میان دو قدرت منطقه ای بزرگ سوال این است کـه کـدام مولفه به تدوین و اجرای سیاست های تجاری- اقتصادی نئومرکانتیلیست در منطقه شدت بخشیده است ؟ فرضیه اصلی مقاله این است که بهره برداری از منابع غنی نفت و گاز با اهداف کسب درآمد ارزی، تداوم رشد اقتصادی داخلی، حفظ موازنه و تعادل در قیمت ها، مقابلـه بـا سـلطه رقیـب بـر منابع ، پیگیری سیاست های نئومرکانتیلیست در منطقه را ضروری ساخته اسـت . روش تحقیـق در این مقاله توصیفی- تحلیلی با استناد به کتاب و مقالات لاتین و تارنماهای معتبـر فـضای مجـازی است .
Machine summary:
کسب سود سرشار حاصل از تجارت نفت و گاز بـرای اقتصاد روسیه ، حجم کل سرمایه گذاری برای مالکیت منابع انرژی آسیای مرکزی را به میـزان ١٦ میلیـارد دلار از سـال ٢٠١٠ تـا ٢٠١٥ افـزایش داد.
روسیه ابرقدرت گاز با سهم ١٧ درصد از کل ذخایر جهان به رغم بی نیـازی بـه منـابع خــارجی ، اهــداف کــاهش هزینــه هــای اکتــشاف و انتقــال از منــاطق دورافتــاده طــرح هــای سرمایه گذاری مشترک و بهره برداری حداکثری و حفظ انحصار شرکت گازپروم بـرای تـامین نیازهای اروپا همچنین مقابله بـا سـلطه سراسـری شـرکت هـای انـرژی چـین در کـشورهای مشترک المنافع را دنبال می کند.
طمع شدید شرکت گازپروم روسیه در حوزه تجارت گاز آسیای مرکزی را وقـوع بحـران اقتصادی جهان و کاهش تقاضا از سال ٢٠٠٩ از بـین بـرد؛ میـزان واردات گـاز ترکمنـستان ، ازبکستان و قزاقستان به ١١ میلیارد متر مکعب بین سال های ٢٠١٠ تا ٢٠١٤ رسید.
Tapi پیروزی در یک بازی پیچیده برای روسیه خواهد بود؛ اولا، تمایل ترکمنستان به انتقال گاز بـه مسیر ترانس خزر- ناباکو١ را به حداقل ممکن کاهش می دهد؛ ثانیا، طرح نظارت بـر میـزان و قیمت گاز صادراتی و ایفای نقش برتر در باشگاه انرژی سازمان همکـاری شـانگهای را تـامین می کند و در نهایت ابزار بالقوه ای برای شرکت گازپروم به منظور صادرات بـه بـازار کـشورهای آسیای جنوبی در صورت وقوع مشکل در زمینه تجارت با اروپا در آینده خواهـد بـود.