Abstract:
ابنسینا در بسیاری از آثار خود پس از اثبات واجب تعالی و توضیح معنای وجوب ذاتی وجود حقّ، سخن را به صفات ذات واجب میکشاند. او اوصاف کمالی خداوند از قبیل خیریّت، تمامیت، بساطت، حقیّت و تجرد محض را برخاسته از وجوب وجود وی میداند. از سوی دیگر ابنسینا زیبایی را به بودن یک شیء آنگونه که باید باشد تعریف میکند. با این تعریف اوصاف کمالی خداوند برای او زیبایی وصفناشدنی بهحساب میآیند. خداوند ازآنجاکه مجرّد است خود و زیبایی برتر خویش را ادراک میکند. او برترین مدرک هستی است و والاترین زیبایی دایره وجود را به ژرفترین شکل ادراک میکند. این وجود لذّت آفرین، برترین لذات را از ادراک زیبایی خویشتن برده و عاشق خود میگردد. لیلای این عشق کسی جز ذات حق نیست.علامه حلی ره در برخی آثار خود پس از گزارش این قول آن را نپذیرفته و میان ادراک کمال و لذّت رابطهای نمیبیند. او از باورمندان به این قول میخواهد که بر آن برهان اقامه کنند.ما در این نوشتار در پی آنیم که با بررسی آثار مختلف ابنسینا و سخنان وی در این زمینه با واکاوی تبیین فرآیند لذّت بردن خداوند از ادراک جمال خود، برهان احتمالی اقامهشده در کلام شیخالرئیس بر این مسئله را کشف کنیم.
Machine summary:
بررسی نسبت لذت و ادراک زیبایی در خداوند بر اساس اشکال علامه حلی ره و واکاوی استدلال ابنسینا چکیده: ابنسینا در بسیاری از آثار خود پس از اثبات واجب تعالی و توضیح معنای وجوب ذاتی وجود حق، سخن را به صفات ذات واجب میکشاند.
2- حصول لذت برای خداوند به سبب ادراک جمال خود با دقت در مقدمات پیشگفته روشن شد که وجود مجرد واجب متعال ادراکی تام و کامل نسبت به جمال ذاتی خود حاصل میکند.
2 4- اشکال علامه حلی ره در أسرارالخفیه بر سخن بوعلی علامه در بخش الهیات کتاب مهم خود به نام «أسرارالخفیه فی العلوم العقلیۀ» موضوع لذت بردن خداوند از ادراک کمال خود را با بیانی دقیق و عالمانه از آثار حکما گزارش کرده و استدلال آنان را نیز به همین شکل نقل میکند.
1- بررسی مفاهیم پیشینی سخن ابنسینا مبنی بر لذت بردن حق تعالی از ادراک زیبایی و کمال خود بوعلی در تعدادی از آثار خود با چینشی دقیق از مفاهیم فلسفی و ارائهتحلیلهای عقلانی در مورد خداوند درنهایت نتیجه میگیرد که خداوند برترین عاشق هستی است که معشوق وی کسی جز ذات واجب او نیست و بنابراین برترین لذات هستی از آن اوست.
ولی شگفتآور است اگر بدانیم علامه ره نیز در مواضع متعددی از آثار خود لذت را دقیقا به همین معنا یعنی ادراک خیر ملائم تعریف کرده و به شرح آن پرداخته است.