Abstract:
روش کشف معارف دینی از مباحث مهم از آغاز پیدایش دین در باب دین شناسی بوده
است. یکی از روش های مورد توجه در این باره روشی است که دین شناس سترگ و
اندیشمند توانا حضرت آیت الله میرزا مهدی اصفهانی ارائه کرده است. بر اساس این روش
معارف دینی به ویژه معارف مربوط به خداشناسی یک امر فطری بوده و پس از تقوا و
عبادت در پرتو نور عقلی که خارج از حوزة وجود انسان است مکشوف می گردد؛ اما
داده های عقلانی که از طریق قوة عقلی انسان پدید می آید و برهان های عقلی که بر بدیهیات
استوار بوده و به وسیلة نیروی ادراکی انسان تحقق می یابد و همچنین معارف برون دینی،
نه تنها در کشف معارف دینی دخالت ندارد؛ بلکه مانع و حجاب برای معارف مزبور
قلمداد می شود.
در بررسی این نظریه به روش توصیفی تحلیلی این مطلب به دست آمده که هم کشف -
معارف دینی به وسیلة عقلی خارج از وجود انسان خالی از ابهام نیست و هم مانع بودن
استدلال های عقلی مبتنی بر بدیهیات و معارف بیرون دینی قابل دفاع نبوده و با مشکل جدی
مواجه است
Machine summary:
"بر اساس این روش معارف دینی به ویژه معارف مربوط به خداشناسی یک امر فطری بوده و پس از تقوا و عبادت در پرتو نور عقلی که خارج از حوزة وجود انسان است مکشوف میگردد؛ اما داده های عقلانی که از طریق قوة عقلی انسان پدید میآید و برهان های عقلی که بر بدیهیات استوار بوده و به وسیلۀ نیروی ادراکی انسان تحقق مییابد و همچنین معارف برون دینی، نه تنها در کشف معارف دینی دخالت ندارد؛ بلکه مانع و حجاب برای معارف مزبور قلمداد میشود.
بر اساس این روش معارف دینی به ویژه معارف مربوط به خدا شناسی یک امر فطری بوده و پس از تقوا و عبادت در پرتو نور عقلی که خارج از حوزه وجود انسان است مکشوف می گردد: «لا یکون علم الاحکام و اصوله و دعائمه إلا مؤسسا علی العقل الذی هو حجـٔە الله تعالی و علی الامور الفطریـٔە التی فطر الناس علیها و الظاهر لکل عاقل بنور عقله »(اصفهانی ، مصباح الهدی ، ص ٥٧).
مطلب چهارم : مانع بودن معلومات عقل اصطلاحی برای معارف دینی این مطلب نیز از جهات مختلف خدشه پذیر است ؛ زیرا اولا سه اشکال اخیر که درباره مطلب دوم ذکر شد در اینجا نیز وارد است ؛ یعنی هم آیات و روایات نسبت به تفکر و تعقل و محصول آنها عظمت و ارزش قائل است و هم آنچه در بارة دین مورد استفاده قرار میگیرد تعقل و اندیشیدن و نتایج آنهاست ."