Abstract:
محمدحسن خان اعتماد السلطنه (۱۳۵۹- ۱۳۱۳) یکی از متفکرین. سیاست مداران و
مورخین عهد ناصری است. زندگی و شخصیت او به چند جهت و به ویژه جنبه روزنامهنگار
او را در میان اندیشهگران قاجاری ممتاز کرده است. او یکی از پرکارترین مورخ و روزنامهنگار تمام
دوران تاریخ ایران بهشمار میرود. همچنین وی نخستین روزنامهنگار آیرانی است که بر یک زبان
خارجی کاملا تسلط داشته است. در عصر قاجار، نشر مبتنی بر سادهنویسی، درازگوییها و
مسجعنویسیها و انواع صنایع زیبا و نازیبای بدیعی در نثر آمیختن و اندک معنیی را با بسیار
بافتن کلمات و مفصلنویسی، پر جلوه دادن جایگاهی نداشت و ادبیات تنها برای قشر خاصی از
جامعه به نام امیر و وزیر و چون اینان نوشته نمیشد. بلکه همه آحاد جامعه را در بر میگرفت.
اعتمادالسلطنه در سالهای آخر زندگی خویش, به ثبت وقایع روزمرة زندگی خود و درباریان
قاجار پرداخت و بدین ترتیب کتاب روزنامه خاطرات پدید آمد که از مهمترین منابع تاریخ ایران
یادداشتهای روزانه اعتمادالسلطنه و مشتمل بر حوادث ۱۵ ساله آخر زندگی از نظر محتوی و
مضمون،در برگیرنده یک فصل از تاریخ پرفراز و نشیب ایران در دوره قاجاریه است.حس نوستالوژی و افسوس به گذشته پرشکوه در جای جای کتاب به چشم می خورد،نویسنده به دنبال بررسی علل و عواملی است که باعث این عقب گرد تاریخی گردیده است.
Machine summary:
"برای ایجاد چنین نثری بود که منتقدان مذکور از یک سو به انتقاد ازنثر گذشتگان، که غالبا مصنوع و پر تکلف بود، پرداختند و از دیگر سو خود دست به کار شدند و بنابر ضرورت آثاری در نثر فارسی پدید آوردند که اگر چه از غلطهای املایی و انشایی بر کنار نبود، لیکن آکنده از مضامین نو بود و از حیث سادگی و در خور فهم همگان بودن، در میان نوشتههای فارسی کمتر سابقه و نظیری داشت.
یکی ارتباط ایرانیان با کشورهای اروپایی و دیگر تأسیس روزنامه و رواج روزنامهنویسی (رستگار فسایی،1373) یکی از کسانی که در این راه کوشش فراوان کرده محمد حسن خان اعتمادالسلطنه است او خود میگوید: " این ذرهی بیمقدار و ضعیف خاکسار، اگر تحملی این قسم زحمات نموده و زیاده از چهل سال تمام زندگانی خود را صرف تحصیل کرده، و جهات من الوجوده به عیش و تنعم که جوانی داعی آن است نپرداخته و[...
برای ایجاد چنین نثری بود که منتقدان مذکور از یک سو به انتقاد از نثر گذشتگان، که غالبا مصنوع و پر تکلف بود، پرداختند و از دیگر سو خود دست به کار شدند و بنابر ضرورت آثاری در نثر فارسی پدید آوردند که اگر چه از غلطهای املایی و انشایی بر کنار نبود، لیکن آکنده از مضامین نو بود و از حیث سادگی و در خور فهم همگان بودن، در میان نوشتههای فارسی کمتر سابقه و نظیری داشت."