Abstract:
فعل ماضی در قرآن با بسامد بالا برای اشاره به رخدادهایی در زمان گذشته به کار رفته است. اما کارکرد فعل ماضی همیشه محدود به این معنای پیشنمونهای نیست؛ بلکه با قرار گرفتن در ساختارهای مختلف، کارکردی استعاری یافته و مفاهیم وجهی را کدگذاری میکند که بسط استعاری همان معنای پیشنمونهای هستند. نوشتار حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، این نوع از کاربردهای فعل ماضی در قرآن را با رویکرد معناشناسی شناختی و بهرهگیری از نظریه استعاره مفهومی و فضای ذهنی مورد بررسی قرار میدهد. با توجه به اینکه کاربرد فعل ماضی گاهی فهم آیات را با دشواریهایی روبهرو کرده و زمینه برداشتهای مختلف شده است، بررسی کیفیت و کارکردهای این افعال در قرآن از حیث زمانی مهم و ضروری به نظر میرسد. طبق بررسیهای انجام گرفته، فعل ماضی در ساختارهای مختلف ازجمله شرطی، التزامی و... کارکرد زمانی ندارد؛ بلکه مفاهیم وجهی مثل غیرواقعی بودن، فرضی بودن و... را بهصورت استعاری نشان میدهد.
Machine summary:
تحلیل کارکردهای غیرزمانی فعل ماضی در قرآن با رویکرد معناشناسی شناختی ١٠١ بر این اساس به اعتقاد زبان شناسان زمان های مختلف گذشته و حال و آینده به وسیله یک استعاره خطی قابل درک است ؛ ازنظر رایشنباخ ، زمان یک محور ذهنی در نظر گرفته میشود که با سه نقطه : زمان وقوع یا رویداد١ (E)، زمان بیان گفته ٢ (S) و زمان ارجاع ٣ (R) به زمان وقوع رخداد قابل توصیف است .
modality فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش های ادبی ـ قرآنی (دانشگاه اراک) سال ششم / شمارٔە سوم / پاییز ١٣٩٧ شناختی مورد بررسی قرار میگیرد؛ و در ادامه (استعاره مفهومی و فضای ذهنی) که نقش مهمی در گسترش معنای پیش نمونه ای فعل ماضی و انتقال مفاهیم وجهی ایفا میکنند، مورد بررسی قرار میگیرند.
فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش های ادبی ـ قرآنی (دانشگاه اراک) سال ششم / شمارٔە سوم / پاییز ١٣٩٧ ٢- ساختارهای کارکرد استعاری زمان ماضی در قرآن با توجه به این توضیحات اکنون به کارکردهای غیر زمانی فعل ماضی در قرآن پرداخته میشود و این کارکردها در حوزگیهای فرافکنی ماضی به مستقبل و ساختار شرطی و التزامی و بافت مورد بررسی قرار میگیرد.
گاهی به دلایل مختلف لازم بوده است علاوه بر اشاره به فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش های ادبی ـ قرآنی (دانشگاه اراک) سال ششم / شمارٔە سوم / پاییز ١٣٩٧ رخداد آینده ، قطعیت آن هم مورد توجه و تأکید قرار بگیرد؛ در این گونه مواقع گاهی از فعل ماضی استفاده شده است مثل دو نمونه بالا.