Abstract:
اگرچه اقتباس قوانین دولتها از نظام حقوق بینالملل هوایی بهمنظور هماهنگی رویهای نسبتاً معمول است، لیکن علاوهبر آن، دولتها نظام هوانوردی خود را اغلب با تصویب قانون هوانوردی که اصلیترین سند حاکم بر امور هوانوردی است، سامان دادهاند. دولت ایران نیز با وجود قانون اجازۀ الحاق دولت ایران به مقررات هواپیمایی کشوری بینالمللی، نظام حقوق ملی خود را با تصویب قانون هواپیمایی کشوری سامان داده است، لیکن اکنون این قانون پس از گذر شش دهه بهنظر میرسد به چیزی بیش از اصلاح ساده نیاز دارد. در این مقاله کوشیدیم تا نشان دهیم که قانون مذکور جز ظاهر ناپیراستهاش در سه حوزۀ قلمرو قانون، امور کلان و امور خرد نقایص بسیاری دارد که باید در تصویب قانونی جدید در امور هواپیمایی موردنظر قرار گیرد. نقص قانون را در توسعۀ بیمجوز قلمرو قانون، ابهام در قلمرو قانون، ضعف و تشویش مقررات در امور کلان و بالاخره کاستی در امور کلان و خرد بررسی کردهایم.
Machine summary:
حال با تعبير قانون هواپيمايي کشوري به «قانون هواپيمايي غيرنظامي »، بايد پرسيد که معيار تفکيک هواپيماي نظامي از هواپيماي غيرنظامي در حقوق ايران چيست ؟ آيا با معيار مرجع ثبتي ، هواپيماي در ثبت نظامي که خدمتي غيرنظامي را عهده دار شود، يک هواپيماي نظامي است ؟ همچنين چگونه است عکس قضيه ؟ شايد به سبب پاسخ منفي به هر دو پرسش مزبور باشد که قوانين بعضي کشورها ( ,Kingdom of Saudi Arabia ,١ Kingdom of Bahrain, Article Article 1 (5); Turkish Civil Aviation Act, Article 3 (c); Civil Aviation Law of Arab Republic (١٩) ١ of Egypt, Article) به تأسي از مقررات بين المللي ( ;(b) ٣ Chicago Convention, Article Geneva Convention, Article XIII; Tokyo Convention, Article 1; Montreal Protocol, Article XIII; General Risks Convention, Article 2 (4); Unlawful Interference Convention, Article 2 (٤)) تعريف هواپيما را به خدمات مورد استفاده و نه ثبت آن مقيد داشته اند.
(Council, Article 1 (1) بايد بگوييم که قانون هواپيمايي کشوري در خصوص بررسي فني سانحۀ هواپيما حاوي هيچ مقرره اي نيست و حال آنکه قوانين هواپيمايي ساير کشورها فصلي مخصوص را به بررسي سانحه اختصاص داده اند ( Air Transport Law of Republic of Serbia, chapter Ten; Civil Aviation Law of Arab Republic of Egypt, Chapter Nine; Kingdom of Saudi Arabia, Chapter Eight; Kingdom of Bahrain, Part VIII; Turkish Civil Aviation Act, Chapter Two; Aviation Act of Finland, Chapter Thirteen).