Abstract:
تحقیق حاضر با هدف شناسایی استعداد وقوع زمین لغزش در حوضه بدرانلو با مساحت 37/ 300 کیلومتر مربع انجام شده است. به منظور تهیّه نقشه خطر زمین لغزش نخست با مطالعات انجام شده در مجموع تعداد 69 لغزش در این حوضه شناسایی شد که مساحتی در حدود 243900 متر مربع را در بر میگرفت. سپس عوامل موثر بر زمین لغزش حوضه مورد بررسی قرار گرفت و هشت عامل شامل ویژگی های لیتولوژی، کاربری اراضی، میزان شیب دامنه، جهت شیب دامنه، میانگین بارش سالانه، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل و فاصله از مراکز سکونتی به عنوان عوامل موثر انتخاب گردید. این عاملها با استفاده از نظر کارشناسی و فرایند تحلیل شبکه ای ANP اولویت بندی شده و سپس نقشه های مربوط به عوامل موثر بر وقوع لغزش آماده شد. از تلفیق نقشه های مربوط به عوامل که ضرایب محاسبه شده بر اساس اولویت و ارزش گزاریهای انجام شده در فرایند ANP در آنها اعمال شده بود در نهایت نقشه خطر لغزش حوضه آبریز بدرانلو تهیه شد و منطقه مورد مطالعه از نظر حساسیّت به خطر وقوع زمین لغزش، به سه کلاس طبقه بندی شد که بر اساس آن،43/ 30% از منطقه مورد مطالعه با خطر متوسط، 68/ 37% با خطر زیاد، 89/ 31% با خطر خیلی زیاد رو برو میباشد. پس از آن به منظور ارزیابی پهنه بندی انجام شده اقدام به مقایسه نقشه پهنه بندی نهایی با نقشه پراکنش لغزشها گردید و نتایج نشان داد که تعداد 21 لغزش با مساحت 75600 متر مربع در نقاط لغزشی با خطر متوسط، تعداد 26 لغزش با مساحت 91800 متر مربع در نقاط لغزشی با خطر زیاد و تعداد 22 لغزش با مساحت 76500 مترمربع در نقاط لغزشی با خطر خیلی زیاد روی داده است. همچنین نتایج حاکی از آن است که مهمترین عوامل تاثیر-گذار در وقوع زمین لغزش های حوضه شامل میزان شیب دامنه، ویژگیهای لیتولوژی، فاصله از آبراهه و بارندگی سالانه می باشد.
The present study is to identify the potentiality of the landslide occurrence in Badranlou Basin with the area 300.37 Km2. To prepare the risk map of landside, firstly using conducted studies, a total number of 69 landslides were identified in this basin which covers about 243900 m2. Then, factors affecting landsides in the basin were investigated and eight factors including features of lithology, land use, the steep slope degree, the steep slope orientation, average annual rainfall, distance from waterways, distance to faults, and distance from residential centers were selected as effective factors. These factors were prioritized using expert ideas and the ANP, and then the maps related to factors affecting landside occurrence were prepared. By merging the maps related to the factors to which the coefficients calculated based on priority and valuing were applied in the ANP, at last the map of the landslide risk in Badranlou Basin was prepared and the studied region was classified into three classes in terms of landside occurrence accordingly, %30.43 of the region is faced with moderate-level risk, %37.68 of them with high-level risk, and %31.89 of it is faced with very high-level risk. After that, to evaluate the conducted zoning, the comparison of the final zoning map with the map of dispersion of landslides was conducted and the results indicated that 21 landsides occurred in area 75600 m2 in the landside points with moderate-level risk, 26 landsides occurred in area 91800 m2 in landside points with high-level risk, and 22 landsides occurred in area 76500 m2 in landside points with very high-level risk. Furthermore, the results indicated that the most important factors affecting the occurrence of landsides in the basin includes the degree of steep slope, lithological features, distance from waterways, and average annual rainfall.
Machine summary:
تیمور جعفری ١ * 2 لیلی گلی مختاری 3 مهناز ناعمی تبار پهنه بندی خطر لغزش در حوضه آبریز بدرانلو با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) تاریخ دریافت : ١٣٩٤/٠٧/٢٤ تاریخ پذیرش : ١٣٩٥/٠٤/١٣ چکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی استعداد وقوع زمین لغزش در حوضه بدرانلو با مساحت ٣٠٠/٣٧ کیلومتر مربع انجام شده است .
از تلفیق نقشه های مربوط به عوامل که ضرایب محاسبه شده بر اساس اولویت و ارزش گذاریهای انجام شده در فرآیند ANP در آن ها اعمال شده بود در نهایت نقشه خطر لغزش حوضه آبریز بدرانلو تهیه شد و منطقه مورد مطالعه از نظر حساسیت به خطر وقوع زمین لغزش ، به سه کلاس طبقه بندی شد که بر اساس آن ، ٣٠/٤٣% از منطقه مورد مطالعه با خطر متوسط ، ٣٧/٦٨% با خطر زیاد، ٣١/٨٩% با خطر خیلی زیاد روبه رو میباشد.
همچنین نتایج حاکی از آن است که مهم ترین عوامل تأثیرگذار در وقوع زمین لغزش های حوضه شامل میزان شیب دامنه ، ویژگیهای لیتولوژی، فاصله از آبراهه و بارندگی سالانه می باشد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: موقعیت منطقه مورد مطالعه Figure 1: Location of the studied area مواد و روش ها در این تحقیق از نقشه توپوگرافی بجنورد با مقیاس ١:٥٠٠٠٠، نقشه زمین شناسی بجنورد با مقیاس ١:١٠٠٠٠٠، نقشه کاربری اراضی ١:٢٥٠٠٠، آمار بارندگی ایستگاه های باران سنجی و تصاویر ماهواره ای +ETM با قدرت تفکیک ٣٠ متر استفاده شده است و همچنین به منظور اولویت بندی عوامل به روش ANP و انجام پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش های حوضه بدرانلو از نرم افزارهای ILWISS وSuperdecision استفاده گردید.