Abstract:
با توجه به پیشفرضی خاتمیّت و کمالی دین اسلام، سوالی پدید میآید که دین
خاتم. با تغییرات جاری در زندگی بشر تا پایان تاریخ. چه رفتاری دارد؟ آبا تمام
گزارههای دین (کتاب و سنت) فرازمانی و فرامکانی (و بهعبارت دیگر
جهان شمول) هستند؟ و در هر موقعیت و شرابطی» جاری و حاکم هستند؟ با
این که برخی از این گزارهها ثبات و استقرار دائمی نداشته و بهحسب شرایط
فعال یا غیرفعّال یا جایگزین با تبدیل میشوند؟
پاسخ کلی و اولیه به سوال این است که آنچه ذاتی و گوهر دین خاتم است.
ثابت. جهانشمول و مستقل از شرایط است و آنچه عرضی و صدف با ظرف دین
است. قابلیّت تغییر و تبعیت از شرایط را دارد.
سوال اصلی که پاسخ اصلی را نیز طلب می کند ابنجاست که چه چیز ذاتی دین و
چه چیز عرضی آن است؟ و ملاک تشخیص ذانی و عرضی دین چیست؟
آنچه یک تفکر یا مجموعه گزارهها را به دین تبدیل می کند. توصیف و تعیین
چگونگی ارباط برقرار کردن با معبود و چگونه حرکت کردن بهسوی او در بسترزندگی دنیایی است. لذا این توصیف و تعیین. اصلیترین ذاتی دین است.
و از آنجایی که با توجه به اهداف دیر و هدف اصلی و نهایی آن میتوان گفت
گوهر دینداری، مس و احساس قلبی خداوند و مشاهدة جمال و جلال اوست
و از آنجایی که پیدایش، استقرار و استمرار این تجربة درونی. بهدلیل تاثیرپذیری
تجرپیات روحی از دیدگاههای فکری و موقعیتهای احساسی و جسمی، بدون
تعریف معادلات لازم برای ابعاد و ارتباطات انسان. میسّر نمی شود. این معادلات
هستند که گوهر و ذات دین را تشکیل میدهند. ماشد معادلات هستی شناسانه
حقوقی و فرهنگی. معادلات مثبت (زمینهسازهاء سیردهندهها، شتابدهندهها) و
معادلات منفی (هشدارها، بحرانها، بازدارندهها).
در این مقاله مصادیق این موارد به تفصیل ارائه شده است.
Machine summary:
و از آنجایی که با توجه به اهداف دین و هدف اصلی و نهاییِ آن میتوان گفت گوهر دینداری، لمس و احساس قلبی خداوند و مشاهده جمال و جلال اوست و از آنجاییكه پیدایش، استقرار و استمرار این تجربه درونی، بهدلیل تأثیرپذیری تجربیات روحی از دیدگاههای فكری و موقعیتهای احساسی و جسمی، بدون تعریف معادلات لازم برای ابعاد و ارتباطات انسان، میسّر نمیشود، این معادلات هستند كه گوهر و ذات دین را تشكیل میدهند، مانند معادلات هستیشناسانه، حقوقی و فرهنگی، معادلات مثبت (زمینهسازها، سِیردهندهها، شتابدهندهها) و معادلات منفی (هشدارها، بحرانها، بازدارندهها).
واژگان کلیدی: فلسفه دین، ذاتیات دین، گوهر دین، شبکه هستی، معادلات حرکت، شهود خداوند، نظامهای سه گانه معرفتی حقوقی فرهنگی مسأله بحث در ذاتیّات دین با توجه به پیشفرضِ «خاتمیّت و كمالِ دینِ اسلام»، سؤالی پدید میآید كه: دینِ خاتَم، با تغییرات جاری در زندگی بشر تا پایان تاریخ، چه رفتاری دارد؟ آیا تمام گزارههای دین (كتاب و سنت)، فرازمانی و فرامكانی (و بهعبارت دیگر، جهانشمول) هستند؟ و در هر موقعیت و شرایطی، جاری و حاكم هستند؟ یا اینكه برخی از این گزارهها، ثبات و استقرار دائمی نداشته، بهحسب شرایط، فعّال یا غیر فعّال یا جایگزین یا تبدیل میشوند؟ پاسخ كلّی و اوّلیه به سؤال این است كه آنچه ذاتی و گوهر دینِ خاتم است، ثابت، جهانشمول و مستقلّ از شرایط است و آنچه عرضی و صدف یا ظرف دین است، قابلیّت تغییر و تبعیّت از شرایط را دارد.