Abstract:
پس از حملة مغولان به ایران هیچ گاه تصور نمی شد که نوادگان چنگیز باعث نضج و رشد تشیع در دوره های پس از خود شوند. چنگیز خان خود مذهب شمن داشت و نواده هایش چون هلاکوخان، آباقاخان و فرزندان آباقاخان بودایی بودند، با وجود این، نسبت به پیروان دیگر ادیان و مذاهب با تسامح و تساهل مذهبی برخورد می کردند. دربار هلاکوخان در ایران همیشه محل رفت و آمد علمای ادیان دیگر بود. برخی از فرزندان و نواده های هلاکو به مصلحت زمان، دین آبا و اجدادی خود را رها کردند و مسلمان یا مسیحی شدند، از جمله غازان خان و محمد اولجایتو که به دلیل نفوذ علمای مسلمان به دربارشان، به دین اسلام و مذهب تشیع توجه کردند. غازان خان مذهب حنفی را برگزید، اما بنا به دلایل سیاسی آن زمان تشیع خود را به طور رسمی اعلام نکرد. محمد اولجایتو برادر او، بنا به دلایلی از جمله نفوذ علما، وزراء و امرای شیعی چون علامه حلی، پسرش فخرالمحققین و امیر طرمطاز به دربارش و آوردن دلایلی مبنی بر برتری شیعه بر سنی، سلطان را به تشیع ترغیب کرد. وی مذهب شیعة اثنی عشری را برای خود انتخاب کرد و هم زمان دستور داد در نماز جمعه به نام امامان شیعه خطبه خوانده شود و به نام آنها در سراسر ایران سکه ضرب شود. در زمان این دو خان مغول به خصوص محمد اولجایتو، اوضاع مسلمانان به خصوص شیعیان بهبود یافت.
Machine summary:
برخي از فرزندان و نواده هاي هلاکو به مصلحت زمان ، دين آبا و اجدادي خود را رها کردند و مسلمان يا مسيحي شدند، از جمله غازان خان و محمد اولجايتو که به دليل نفوذ علماي مسلمان به دربارشان ، به دين اسلام و مذهب تشيع توجه کردند.
در دوره هاي بعد يعني در دورة فرمانروايي غازان خان و محمد اولجايتو و با نفوذ علماي شيعه بر آنها تغيير اساسي در اوضاع سياسي کشور و همچنين زندگي مردم به وجود آمد، مي توان گفت اين دوران يک دورة منحصر به فرد و استثنايي در تاريخ ايران محسوب مي شود.
تشيع اولجايتو پس از جريان مناظره و اعتقاد شاه به اسلام ، شيعيان از فرصت استفاده کردند و امير طرمطاز را که يکي از سرداران شيعة ايلخاني بود را به جلو انداختند، او به شاه گفت : اي پادشاه بزرگ ، برادر بزرگت غازان خان که از پادشاهان عاقل و خردمند جهان بود، پس از مطالعه در اديان و مذاهب مختلف متوجه مذهب شيعه شد و اين فرقه را به لحاظ عمق ، راستي ، درستي و مسائل انساني بهتر از ديگر مذاهب ديد، چرا که اين گرايش مذهبي از تمام نقايص و قبايح پاک است ، در جواب پادشاه از مذهب شيعه پرسيد و علما و امراي شيعي به طور کامل برايش توضيح دادند (همان : ٩٩(.
بناي گنبد سلطانيه محل دفن اولجايتو يکي از بناهاي مهم ايراني - اسلامي است که به دست اين خان مغول ساخته شد، بنابراين ، با روي آوردن اين دو ايلخان به اسلام و رسمي کردن مذهب تشيع ، شيعيان از وضعيت مطلوبي در ايران برخوردار شدند و تا سال ها به رفاه نسبي رسيدند.