Abstract:
دین و فرهنگ، در زندگی انسان نقش مهمی را ایفا میکنند و از سوی دیگر، فناوری و ابزارهای فناورانه، میتوانند دین و فرهنگ و انسانیت را نشانه روند. قرائن موجود، بیانگر آن است که جوامع پیشرفته یا جوامعی که خود را در معرض فناوری افسارگسیخته قرار میدهند، بیشتر در مسیر جدایی از دین و فرهنگ واقع شده و از هویت حقیقی خویش جدا میشوند. از نگاهی دیگر، مزایا و منافع فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کسی پوشیده نیست و چنانچه در زیر چتر انسانیت و دین و فرهنگ مدیریت شود، بسیار پرفایده و کارآمد خواهد بود. در این مقاله، تاثیر فناوری بر دینداری و فرهنگ مورد بررسی قرار گرفته است.
Machine summary:
نگاه اوّل: ابزارانگار عدهای معتقدند ابزار، واقعیت ندارد و این انسان است که تعیین میکند چگونه از ابزار استفاده شود.
نگاه ابزارانگار نیز فناوری را بدون هویت و ارزش میداند؛ اما این نگاه، معتقد است ابزار دارای ارزشهای قابل تغییر است و انسان با توجه به محدودیتهای تکنیکی و فیزیکی، میتواند کارکردهایی را برای ابزار تعیین کند.
تفاوت دسترسی اگر در یوتیوب کلمه «پیامبر اسلام» را بنویسیم، با چه پاسخی مواجه میشویم؟ مبنای ایجاد فهرست فیلمهای پیشنهادی توسط مدیر یوتیوب چیست؟ تعداد بازدیدکننده، تاریخ بارگذاری، حروف الفبا، تاریخ ساخت فیلمها، کلمات کلیدی، تبلیغات و تجارت، میتواند از جمله دلایل فهرستکردن فیلمهای پیشنهادی باشند؛ اما در پاسخ فیلم درباره پیامبر اسلام(ص)، هیچیک از این ملاکها معتبر نیست؛ بلکه اوّلین فیلم با حرف ت، فیلم دوم با حرف پ، فیلم بعدی با حرف س، فیلم بعدی با حرف پ و فیلم بعدی با حرف میم آغاز شده است؛ یعنی فیلمها بر اساس حروف الفبا فهرست نشدهاند.
بنابراین، ساختار فناوری، در نوع استفاده ما مؤثر است؛ اما باید توجه داشته باشیم، اینکه اگر به جای تلگرام نرمافزار دیگری طراحی کنیم، به دلیل اینکه ذات شبکههای اجتماعی اعتیادآور است، فایدهای نخواهد داشت؛ چراکه ساختار شبکههای اجتماعی، اینگونه هستند.
برای این نیاز، فناوری واقعیت افزوده ایجاد میشود که با استفاده از تلفن همراه میتوانیم حرم امام رضا(ع) را زیارت کنیم؛ اما در خصوص شرکتهای سرمایهگذاری، این شرکتها نیاز دارند در هر لحظه، مکان شما را بدانند، صدای شما را بشنود، از شما عکس و فیلم بگیرد، به اطلاعات اقتصادی شما دسترسی داشته باشد، اقوام و دوستان و مرتبطان شما را بشناسد و...