Abstract:
پیشگیری کنشی یکی از بهترین و تاثیرگذارترین مولفههای جلوگیری از بزهکاری و آسیب اجتماعی است. برای ایجاد یک جامعه امن نیاز به شناسایی ریشهها و عوامل ایجاد ناهنجاری و ناهمگونی با ارزشها و هنجارهای اجتماعی و جلوگیری از رشد این ناسازگاریها را داریم. با مداقه در تاریخ مبارزهی انسان با انحرافات و کژرویها و بزهکاری در جامعه به این نتیجه می-رسیم که پیشگیری و بهویژه پیشگیری غیرکیفری یکی از مناسبترین شگردها برای مبارزه با بزهکاری است. در این روش با پیشبینی، شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم و اتخاذ تدابیری چون تدابیر اجتماعی، فردمدار و موقعیت مدار سعی میشود که انحرافات و کژرویها تقلیل یافته و زمینههای ارتکاب جرم خنثی گردد (عباچی، مریم، 1378). برای دستیابی به این هدف نیاز به سیاستگذاری و تدوین راهبردهایی ویژه در سطح کلان میباشد.
Machine summary:
در این روش با پیشبینی، شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم و اتخاذ تدابیری چون تدابیر اجتماعی، فردمدار و موقعیت مدار سعی میشود که انحرافات و کژرویها تقلیل یافته و زمینههای ارتکاب جرم خنثی گردد (عباچی، مریم، 1378).
بنابراین با توجه به اینکه روشهایی چون مجازات، تشدید مجازات و همچنین اصلاح بزهکار، در طول ظهور جرمشناسی حتی در طول تاریخ بشر، باعث کنترل جرم و بزهکاری نگردیده، لذا به نظر میرسد که پیشگیری از جرم و ترجیحاً پیشگیری کنشی و تدابیر آن مانند: حذف عوامل جرمزا، تقویت آماج جرم و بالا بودن هزینه ریسک ارتکاب جرم برای بزهکار مناسب ترین روش برای جلوگیری از ارتکاب جرم بوده و برنامهریزی کلان برای پیشگیری اجتماعی نیز ضرورتی اجتنابناپذیر است.
اما در بینش مُضَیَّق جرمشناسی، که در این مقاله هدف پژوهش ما است منظور از پیشگیری، به مجموعهی وسایل، ابزار، تدابیر و فنونی اطلاق میشود که جامعه برای مهار بهتر بزهکار و یا فرد مستعد در کژروی از طریق حذف یا محدود کردن عوامل جرمزا و یا از طریق اعمال مدیریت مناسب، نسبت به عوامل محیط فیزیکی و محیط اجتماعی موجد فرصتهای جرم، مورد استفاده قرار میدهد.
در نتیجه هدف اصلی پیشگیری کنشی، تقلیل و یا از میان بردن پدیده بزهکاری و آسیبهای اجتماعی در جامعه از طریق پیشبینی، شناسایی و ارزیابی وقوع خطر با راهبردها و روش هایی چون دخالت در فرایند رشد کودکان و نوجوانان، تاثیرگذاری در عوامل جرمزای محیطی با تدابیر و برنامه های مدون اجتماعی و رفاهی و همچنین از بین بردن موقعیت ها و فرصتهایی که زمینه بروز آسیب، انحراف و جرم را مهیا میسازند.