Abstract:
طوفان، یکی از مخرب ترین پارامترهای اقلیمی است که معمولا نام آن با ایجاد خسارت همراه است. در بین بادهای محلی ایران، باد 120 روزه سیستان شهرتی بسزا دارد. این باد که گاهی سرعت آن به 148 کیلومتر در ساعت می رسد، تقریبا از 15 خرداد تا 15 شهریور بر بخش شرقی ایران حاکمیت می یابد و منطقه مورد مطالعه نیز تا کنون در اثر این بادها خسارات زیادی را متحمل شده است. حرکت ماسه های روان در منطقه مورد مطالعه سبب وارد آمدن خساراتی بر راه های ارتباطی، مزرعه ها، روستاها، قنات ها، خانه ها، کانال های آبیاری و بسیاری از تاسیسات صنعتی شده است. تصاویر ماهواره ای و تحقیقات میدانی نشان از آن دارد که طول کانال های آبیاری که بر اثر خشکسالی و حرکت ماسه های روان در محدوده مورد مطالعه پر شده اند، از 2/44 به 1/51 کیلومتر، جاده درجه 1 از 6/11 به 8/18 کیلومتر، جاده درجه 2 از 2/13 به 4/41 کیلومتر، تعداد روستاهای تخریب شده از 9 به 28 روستا و همچنین مساحت تپه های ماسه ای از 9421 به 14353 هکتار رسیده است و به نظر می رسد که در چند سال آینده نیز مخازن آبی چاه نیمه که تنها منبع آب شرب مردم زابل و زاهدان است، مورد تهدید جدی ماسه های روان قرار گیرد. پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از تصاویر ماهواره ای، پیشروی ماسه های روان را بر روی زمین های کشاورزی، جاده های مواصلاتی، روستاها و تاسیساتی که در معرض هجوم ماسه های روان قرار دارند، مشخص و میزان خسارات وارده را به منظور چاره اندیشی به مسئولان یادآور شود.
Storm is one of the most destructive climatically parameters which cause different damages. Among the local winds of Iran, 120day wind of Sistan is specially well-Known. This wind the velocity of which reaches to 148 km. per hour flows in the eastern part of Iran from June 5th. to Aug. 6 th. The studied region has always borne many damages from these winds. The movement of running sands in studying area caused a lot of destruction on the roads, farms, villages, quinats, serttlements, irrigational cannals and some other industrial installations. Satellite images and field investigations have shown that the length of irrigational cannals filled because of draught and the movement of running sands decreased from 44.2 to 51.1 km., first class roads from 11.6 to 18.8 km., second class roads from 13.2 to 41.4 km., the number of destroyed villages form 9 to 28, and the area of sand hills or dunes from 9421 to 14353 hectares It seems that water reservoirs of Chahnime which is the only resource of drinking waters in Zahedan and Zabol has been seriously threatened by the running sands. In the present paper, we are going to study – by Utilizing of Satellite Images – the effective factors of wind erosion and sand drifting towards the agricultural lands, Communicative roads, villages and installations which are subject to running sand, so that incurred damages are reminded to the authorities for taking the necessary measures in this regard.
Machine summary:
بررسي خسارت هاي ناشي از حرکت ماسه هاي روان در شرق زابل با استفاده از تصاوير ماهواره اي دکتر حسين نگارش - دانشيار دانشکده جغرافيا و برنامه ريزي محيطي ، دانشگاه سيستان و بلوچستان ليلا لطيفي - کارشناس ارشد ژئومورفولوژي پذيرش مقاله : ۸۶/۱۲/۱۴ تأييد نهايي : ۸۶/۱۲/۲۱ چکيده طوفان ، يکي از مخرب ترين پارامترهاي اقليمي است که معمولا نام آن با ايجاد خسارت همـراه اسـت .
Washington يکي از اهداف مهم پژوهش حاضر، بررسي تأثيرات تخريبي باد و خسارات وارده به منـاطق مـسکوني ، زمـين هـاي کشاورزي ، تأسيسات ، کانال هاي آبياري ، و راه هاي ارتباطي و همچنين پيشروي تپه هاي ماسه اي در منطقه است ، زيرا کـه حرکت ماسه هاي روان باعث دفن نباتات ، منابع آب و تخريب محيط هاي مسکوني و مسدود شدن راه ها مي شود (کاوياني ، ، ).
نتايج حاصل از حرکت تپه هاي ماسه ي نشان مي دهد که در هر طوفان شن و ماسه به دليل فقر پوشـش گيـاهي ، سـرعت بالاي باد و خشک بودن سطح درياچه هامون که منبع اصلي برداشت رسوبات است ، حجم عظيمي از ذرات خاک برداشت مي شود و پس از حمل و جابه جايي ، در مناطق مسکوني ، زمين هاي کشاورزي ، تأسيسات و نظـاير آن رسـوب مـي کنـد و خسارات زيادي را در منطقه حمل و همچنين در منطقة رسوب گذاري بر منابع زيستي ، اقتصادي و اجتماعي وارد مي کند.