Abstract:
یکی از ویژگی های اساسی قرآن، معرفی گروه های برگزیده ای است که به واسطه انجام عمل صالح در نزد خداوند متعال درجات و مراتب متفاوتی را کسب کرد ه اند. از این رو انسان ها در قیامت، بر اساس عملکرد دنیوی خود که ناشی از معرفت و درجه ایمان آنهاست پاداش اعمال از پیش فرستاده شده خود را در نزد خدا می یابند. از میان گروه های معرفی شده از دیدگاه قرآن که در ردیف اهل سعادتند، «ابرار» (نیکان) می باشند که پروردگار عالم در ازای اعمال صالح و ویژگی های شخصیتی آنان جایگاه و درجات خاصی را برایشان در نظرگرفته است؛ به طوری که از نظر مقامی جزء دومین گروه از اهل سعادت به قرب الهی محسوب می شوند. پژوهش حاضر درصدد تبیین این مطلب است؛ مراتبی که خداوند متعال در قرآن برای بندگان شایسته خویش در نظر گرفته طبق آیات و آراء مفسرین امری ممکن و دست یافتنی است. لذا نگارنده در این نوشتار برآن است که با جمع آوری آیاتی که در باره ابرار و جایگاه و خصوصیات آن ها می پردازد به انعکاس دیدگاه برخی مفسران پیرامون این آیات پرداخته، تا از این طریق عمق معنای آیات مربوط به شخصیت ابرار، ویژگی ها و چگونگی رسیدن به چنین مقامی برای خوانندگان، بیشتر درک شود و هدف از بیان و معرفی این گروه بهتر ترسیم گردد.
Machine summary:
ویژگی ابرار در صبر بر شدائد از دیدگاه قرآن کریم از سوی علمای اخلاق با تاثیر از آیات قرآنی برای صفت صبر درجاتی را بیان نموده اندکه خداوند متعال در بیان ویژگی های ابرارکه به مصادیقی از این صفت متصف اند پرداخته ،می فرماید: «وَ الصَّابِرينَ فِي الْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ حينَ الْبَأْسِ» کلمه «صابرین» را منصوب آورد تا به عظمت امر صبر اشاره کرده باشد (المیزان، ج1، ص 653)در این آیه سه نوع از انواع صبر را اشاره می کند و تمامی آن ها جزء محسنات اخلاقی و از فضایل بشری به شمار می رود «فی الباساء» تفسیر شده به فقر و سختی امور زندگی و «الضراء» هر چیزی است که به انسان ضرر رساند از جمله بیماری یا از بین رفتن مال یا مرگ فرزندو غیره و برخی گفته اند تمامی ناملایمات و مصیبت های روزگار که تحمل آن سخت باشد.
ویژگی ابرار در صداقت و راستگویی از دیدگاه قرآن کریم از جمله فضایل اخلاقی که در قرآن و سخنان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و از سوی علمای اخلاق مورد تاکید فراوان قرار گرفته، مساله راستگویی است که تمامی مصادیق افعال انسانی را در بر می گیرد از این رو در ادامه بیان معرفی ویژگی «ابرار» آیه مذکور می فرماید: «أُولئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا» راست گویی آن ها از اینجا روشن می شود که اعمال و رفتارشان از هر نظر با اعتقاد و ایمانشان هماهنگ است (تفسیر نمونه، ج1، ص 601).