Abstract:
شرایط عمومی پیمان از مهمترین اسناد قراردادهای پیمانکاری عمرانی و ساختمانی است که نمایندگان دولت موظفند در هنگام واگذاری پیمانها آن را ضمیمه و حکم بر پیمانهای خویش قرار دهند. این سند مهم و جامع در واقع بخش اعظم شرایط حاکم بر پیمان و شروط ضمن آن محسوب می شود که در حوزههای مالی فنی و حقوقی تعهدات و اختیارات کارفرما را البته با تاکید بر موقعیت وی تعیین می نماید. شرایط شروع و اتمام پیمان، پرداخت مبلغ پیمان و تعدیل آن و اخذ جریمه و خسارات نظارتهای فنی و چگونگی تعلیق فسخ و خاتمه پیمان عمده مواردی هستند که مبتنی بر انواع دعاوی قراردادها و ماده ۱۰ قانون مدنی اصول حاکم بر عقود معاوضی و استنادات و قواعد عمومی حاکم بر شروط ضمن عقد به عنوان تعهدات و اختیارات کارفرما نگاشته شدهاند. این شروط البته در مواردی مانند: اختیار کارفرما در افزایش یا کاهش مقادیر مخالف عدالت معاوضی و در مورد اختیار خاتمه پیمان مغایر با نظر مشهور فقهی و قانون جلوه میکند که شاید بتوان با تفسیر کمی متفاوت از نظر مشهور یا محدود تلقی نمودن اختیارات فوق و تقیید به الزاماتی نظیر جبران خسارات همراه با در نظر گرفتن جایگاه دولت در حفظ منافع عمومی آنها را توجیه نمود.
Machine summary:
1 در آرا و نظرات فقهی مواردی وجود دارد که معید تعدیل قرارداد به دلیل حادثه پیش بینی نشده است برای مثال: مالیات زمینی که به اجاره داده شده است اصولاً به عهده مالک آن است ولی در عقد اجاره می توان خلاف این امر را شرط کرد و پرداخت مالیات زمین را به عهده مستاجر گذارد حال در صورت درج شرط خلاف اگر مالیات زمین در طول مدت اجاره به طور فوقالعاده و غیر متعارف افزایش یابد به نظر میرسد پرداخت مالیات زاید بر میزان معقول و متعارف به عهده مالک زمین است نه مستاجر این نگرش مبتنی بر یکی از فتاوی مرحوم میرزای قمی رحمة الله علیه است که در ـ محمدرضا شفاهی، بررسی تطبیق نظریه تغییر اوضاع و احوال در قراردادها، انتشارات ققنوس کتاب معروف جامع الشتاب در پاسخ به یکی از سوالات فقهی بیان شده است و به عنوان سابقه تعدیل در فقه در یکی از کتب درج گردیده است.
شهید اول نیز همین معنی را اینگونه بیان می نماید که در بیع باید اندازه جنس، وصف و ثمن معلوم و مشخص باشد همچنین اجارهبها باید در قرارداد اجاره معلوم باشد و گفته شده است که اگر اجاره تقسیط می شود باید مورد پرداخت اقساط معین باشد و احتمال زیادی و کمی در آن نرود البته طبق شرایط عمومی پیمان مبلغ به تبع آن افزایش یا کاهش مقادیر و همچنین تأخیرات پیمان تغییر نمی نماید.