Abstract:
هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و اولویتبندی مؤلفههای شهروندی مطلوب از نظر نظام رسمی جمهوری اسلامی و میان دانشآموزان انجام گرفت.روش: روش مطالعه این پژوهش کمی-کیفی بود که برمبنای آن نخست با مرور اسناد رسمی(قانون اساسی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش) با منطق روش تحلیل محتوای کیفی، مؤلفههای تربیت شهروندی مطلوب مدنظر نظام جمهوری اسلامی ایران به صورت نظری، فیشبرداری شد. سپس فرایند کدگذاری کیفی روی آنها انجام گرفت. در ادامه برای شناسایی جایگاه مؤلفههای شهروندی و نمود آنها در بین دانشآموزان(واحد تحلیل)، از میان معلمان متوسطه پسرانه شهر تهران به عنوان واحد مشاهده به روش پیمایش و با استفاده از نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای، نمونهی 210 نفری انتخاب شد. دادهها با استفاده از پرسشنامه خودساخته جمعآوری گردید که مقدار الفای آن 82/. در سطح قابل قبولی بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارspss و با استفاده تحلیل عامل اکتشافی و در سطح معناداری 0.05 انجام شد.یافتهها: در این پژوهش با واکاوی مفهومی اسناد مورد مطالعه، مشخص شد که تمامی مؤلفههای تربیت شهروندی در جمهوری اسلامی ایران با محوریت دین و رسیدن به قرب الهی مفهومسازی شد. براین اساس شهروند در حوزه دینی با شاخصهای اعتقادی، عبادی، شناختی و در حوزه اجتماعی با شاخصهای منفعت اجتماعی، مشارکت و نقشآفرینی مجزای اجتماعی مطلوب بهشمار میآید. با بررسی محورهای شهروندی در بین دانشآموزان مؤلفهی اعتماد و مسئولیتپذیری با (مقدارویژه 012/6 و تعهد دینی و سازمانی با مقدار ویژه 073/2 بیشترین نمود را در بین دانآموزان داشتند. نتیجه گیری: با بررسی نسبت داههای دو بخش کمی و کیفی میتوان نتیجه گرفت لزوم توجه به اولویتهای تربیت دانشآموزان بهعنوان شهروندان آینده میتواند به همگرایی دورنی نظام رسمی و واقعیت جامعه کمک کند.
Purpose: This study was conducted with the aim of identifying and prioritizing the components of desirable citizenship in terms of the official system of the Islamic Republic and among students. Methodology: The study method of this study was quantitative-qualitative, based on which, first by reviewing official documents (Constitution and the document of fundamental transformation of education) with the logic of qualitative content analysis method, the components of desirable citizenship education considered by the Islamic Republic of Iran theoretically, Fish Removed. Then the quality coding process was performed on them. In order to identify the position of citizenship components and their manifestation among students (analysis unit), among boys' high school teachers in Tehran as a unit of observation by survey method and using multi-stage cluster sampling, A sample of 210 people was selected. Data were collected using a self-made questionnaire with an alpha value of 0.82, Achieved at an acceptable level. Data analysis was performed using SPSS software and exploratory factor analysis at a significance level of 0.05. Findings: In this study, by analyzing the document of the constitution and the document of fundamental change in education, it was determined that the components of citizenship education are regulated and implemented with the focus on religion and reaching the nearness of God. Accordingly, a religious citizen with desirable religious, devotional, and cognitive characteristics and in the field of social action with the characteristics of social benefit, participation and role-playing is considered a desirable social. By examining the axes of citizenship among the students, the component of trust and social responsibility with (especially the value of 0.612 and strategic educational awareness with the special value (1.226) had the least manifestation among the students. Conclusion: By examining the ratio of quantitative and qualitative parts, it can be concluded that the need to pay attention to the priorities of educating students as future citizens can help the internal convergence of the formal system and the reality of society.
Machine summary:
جامعه شناسي آموزش و پرورش شماره ١٣ بهار وتابستان ٩٩، صفحات ١٦٩- ١٧٩ تحليل جامعه شناختي اولويت هاي تربيت شهروند مطلوب در اسناد رسمي و واقعيت اجتماعي مدرسه * 1 ناصرکمالپورخوب سيدضياء هاشمي ٢* 3 سيدمحمودنجاتيحسيني چکيده هدف : اين پژوهش با هدف شناسايي و اولويت بندي مؤلفه هاي شهروندي مطلوب از نظر نظام رسمي جمهوري اسلامي و ميان دانش - آموزان انجام گرفت .
روش : روش مطالعه اين پژوهش کمي-کيفي بود که برمبناي آن نخست با مرور اسناد رسمي(قانون اساسي و سند تحول بنيادين آموزش و پرورش ) با منطق روش تحليل محتواي کيفي، مؤلفه هاي تربيت شهروندي مطلوب مدنظر نظام جمهوري اسلامي ايران به صورت نظري ، فيش برداري شد.
هدف اصلي اين پژوهش ، تحليل رويکرد نظام رسمي تربيت در جمهوري اسلامي ايران به مقوله تربيت شهروند مطلوب طي فرايند آموزش از طريق واکاوي معنايي اسناد مرتبط با اين حوزه ، و شناسايي نمودهايي که معرف شاخص هاي شهروندي در بين دانش آموزان است .
متناسب با اين هدف دو پرسش مطرح ميشود: -شهروند مطلوب نظام رسمي جمهوري اسلامي ايران چه شاخصه هايي دارد؟ -کدام محورهاي مقوله شهروندي در بين دانش آموزان نمود بيشتري دارد و در عمل به آنها توجه ميشود؟ به طور کلي مبناي تربيت شهروندي، يادگيري است (سانتراک ١، ٢٠٠٨) و به فرايندي اشاره دارد که در دو ساحت آموزش شهروندي، با اهداف يادگيري فعالانه و داوطلبانه از يک سو و آموزش براي شهروندي که تنها آموزش و فضاهاي مدني، خصوصيات و اصول شهروندي شهروندان را شکل داده و به ساختارها و نهادهاي رسمي مربوط ميشود(شارع پور،١٣٩٠: ٢٩٨).